Deelnemers Leiden2022: Mart Ottenheim en Nicole van den Bogerd

09dec

9 december 2021 - Mart Ottenheim en Nicole van den Bogerd, beide verbonden aan het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind, organiseren volgend jaar twee keer een Groene (school)pleinsafari door Leiden.

Mart en Nicole zijn een dag per week verbonden aan het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind. Mart is daarnaast docent natuuronderwijs aan de pabo en Nicole werkt ook als onderzoeker bij de Vrije Universiteit Amsterdam.

Kunnen jullie iets vertellen over jullie bijdrage aan Leiden2022?

"Op woensdag 23 maart en woensdag 5 oktober organiseren wij tijdens Leiden2022 een Groene (school)pleinsafari door Leiden, speciaal voor pedagogen, onderwijsprofessionals, hoveniers, landschapsarchitecten en ontwerpers (in opleiding). Wandelend door Leiden gaan we op bezoek bij verschillende groene schoolpleinen. Tijdens de safari proberen we antwoord geven op de vraag: wat is de betekenis van het groene schoolplein voor de omgeving én de ontwikkeling van kinderen?

Definitie van een groen schoolplein

Een groen schoolplein is een schoolplein waarbij een selectie van natuurlijke elementen aanwezig zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zand, speelwater, bomen, struiken, bloemen, een vijver, grasveld, een moestuin en dieren. Groene schoolpleinen zijn zo ingericht dat kinderen worden uitgedaagd te spelen en leren in en met deze natuurlijke elementen.

Bijdragen aan ontwikkeling en omgeving

Op een groen schoolplein valt dan ook van alles te horen, zien, ruiken, voelen en proeven én er is van alles te ontdekken, onderzoeken, bouwen of manipuleren. Hiermee ondersteunen groene schoolpleinen de natuurbeleving, zintuigen, verschillende vaardigheden en spelen en leren met het hele lijf bij kinderen. Denk aan het zoeken naar kleine beestjes of het bouwen van een hut tussen de struiken. Daarnaast bieden de beplanting en natuurlijke elementen positieve condities voor ontspanning, herstel en leren voor het kind. Uit wetenschappelijke studie weten we dat groene schoolpleinen kunnen bijdragen aan de aandacht voor beter emotioneel welzijn, minder pesten, gevarieerder spel en de ontwikkeling van verschillende sociale, cognitieve, fysieke en morele vaardigheden van kinderen."

"Het groene schoolplein biedt niet alleen positieve speel- en leercondities voor kinderen. Het groene schoolplein kan ook bijdragen aan de omgeving. Een groen schoolplein kan namelijk bijdragen aan de biodiversiteit doordat het voedsel, water, leef-, nestel- en schuilplekken biedt voor dieren. Ook draagt het groene schoolplein bij aan de klimaatbestendigheid doordat de beplanting bijdraagt aan schaduw, verkoeling, lawaaivermindering, betere lucht en waterretentie."

Wat zijn jullie concreet van plan?

"In de wandelsafari gaan we op bezoek bij verschillende groene (school)pleinen. Tijdens de safari gaan op zoek naar de Big 5: landschapskenmerken voor de fysieke ontwikkeling, sociale ontwikkeling, emotionele ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en morele ontwikkeling van het kind. We staan stil bij het belang van groene schoolpleinen voor kinderen en de omgeving en bij hoe de inrichting van een groen schoolplein hieraan bijdraagt."

Wat motiveert jullie om mee te doen?

"Nederlandse schoolpleinen zijn vaak versteende pleinen die nauwelijks worden benut als onderwijsruimte. De pleinen bevatten vaak speeltoestellen die slechts één functie hebben zoals schommelen, wippen of glijden en het plein is vaak gericht op klassieke schoolplein spellen zoals voetballen en tikkertje. Hiermee doet het schoolplein zich te kort als het gaat over de gezonde ontwikkeling van kinderen en een gezonde klimaatbestendige omgeving. Dit kan en moet anders!

Met de wandelsafari hopen wij pedagogen, onderwijsprofessionals, hoveniers, landschapsarchitecten en ontwerpers (in opleiding) te overtuigen en stimuleren van het anders inrichten van het schoolplein."

Over het lectoraat en het onderzoek naar groene schoolpleinen

Met onderzoek, onderwijs en professionaliseringsactiviteiten in onderwijs, kinderopvang en zorg wil het lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind laten zien dat de fysieke omgeving een pedagogische ruimte is: een ruimte waarin het voor kinderen al dan niet goed vertoeven is en waar leren en ontwikkelen wordt gestimuleerd of wellicht afgeremd.

Tijdens het vierjarige onderzoeksproject De 'leer'kracht van groene schoolpleinen is in kaart gebracht wat het effect is van groene schoolpleinen voor de ontwikkeling van kinderen op de basisschool. Tevens geeft het onderzoek schoolteams inzicht in hoe ze een groen schoolplein structureel kunnen gebruiken als onderwijsleeromgeving en welke expertise hiervoor nodig is bij leerkrachten (in opleiding).