Van weten naar doen

Wat is er nodig om ervoor te zorgen dat pedagogisch medewerkers de buitenruimte van de kinderopvang optimaal gaan benutten? Met het onderzoek Van weten naar doen brengen het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind en de andere onderzoekspartners dit samen in kaart. Tijdens het onderzoek werken pedagogisch medewerkers uit de kinderopvang samen met met vrijwilligers van IVN natuureducatie. Hierbij wordt onderzocht wat het effect is van deze samenwerking op het pedagogisch handelen van medewerkers in de buitenruimte.

"We willen onderzoeken of de samenwerking met natuurexperts ervoor zorgt dat pedagogisch medewerkers de inzichten die ze hebben over het belang van buiten(spel) en natuur voor kinderen omzetten in het daadwerkelijk benutten van de buitenruimte. Gaan ze van ‘weten’ naar ‘doen’?”

Marian Joven

Waarom is het onderzoek belangrijk?

De afgelopen jaren is er geïnvesteerd in groene kinderopvang en professionalisering. Ondanks trainingen natuureducatief materiaal die kinderopvangorganisaties hebben ingekocht, blijft er een duidelijk verschil zichtbaar tussen het handelen van pedagogisch medewerkers binnen ten opzichte van buiten. Pedagogisch medewerkers zien de binnenruimte meestal vanzelfsprekend als een spelleeromgeving waarin ze zelf een ontwikkelingsgerichte rol vervullen. Bij de buitenruimte ligt dit anders. Daar wordt vaker gekozen voor een passievere, toezichthoudende rol waarbij de aandacht vooral uitgaat naar de veiligheid van de kinderen. De pedagogische potentie van de buitenruimte wordt hierdoor weinig benut.

Expertise van buiten kan een waardevolle bijdrage leveren aan het veranderen van de bestaande praktijk in de kinderopvang. Daar zijn echter wel voorwaarden aan. Onderzoek helpt om inzicht te krijgen in wat ervoor nodig is om het pedagogisch gebruik van de buitenruimte te versterken.

Wat is het doel van het onderzoek?

Ondanks dat pedagogisch medewerkers over het algemeen ‘weten’ dat het goed is voor kinderen om buiten te spelen en in aanraking te komen met de natuur, zijn er verschillende factoren aan te wijzen die ze belemmeren bij het ‘doen’. Denk aan verwachte risico’s van spelen in de buitenomgeving, zelf weinig positieve buitenervaringen hebben opgedaan, onzekerheid in de communicatie met derden (zoals ouders en de GGD) en weinig kennis over de pedagogische waarde van de buitenomgeving voor de ontwikkeling van jonge kinderen. 

Het doel van het onderzoek Van weten naar doen is om na te gaan of de samenwerking met IVN-vrijwilligers met hart voor en kennis over de natuur het makkelijker maakt om de stap van het weten naar doen te maken. Ook wordt er onderzocht of dit de exploratieruimte voor de kinderen vergroot.

Lees meer over de onderzoeksopzet

Wat zijn de resultaten?

De resultaten van het onderzoek laten zien dat de samenwerking tussen pedagogisch medewerkers en de natuurexperts het gebruik van de buitenruimte verandert. Een belangrijke factor bij deze verandering is het ‘van en met elkaar’ leren. Aan de hand van voorbeelden toont het onderzoek aan dat de rol die expert van buitenaf aanneemt en manier waarop deze expert en de pedagogisch medewerker met elkaar samenwerken bepalen hoe er wordt geleerd en in welke mate de praktijk uiteindelijk verandert. Het enthousiasme en de kennis van de betreffende natuurexpert, maar vooral ook de gelijkwaardige verhouding onderling zijn van belang voor het slagen van de verandering. 

Meer lezen over de resultaten? Bekijk de eindrapportage bij het onderzoek Van weten naar doen ( pdf, 4.77 MB ).

Wie zijn de samenwerkingspartners?

Het onderzoek is uitgevoerd vanuit een samenwerkingsverband tussen Hogeschool Leiden,  kinderopvangorganisaties Kober en Korein, het IVN (Instituut voor Natuureducatie) en de opleiding Ecologische Pedagogiek van Hogeschool Utrecht. 

Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit de regeling RAAK-Publiek van SIA (Stichting Innovatie Alliantie). SIA richt zich op het versterken van praktijkgericht onderzoek aan hogescholen, waarborgt de samenwerking met de beroepspraktijk en intensiveert relaties tussen hogescholen en andere kennisinstellingen.

Meer weten?

Wil je meer informatie of heb je vragen op het gebied groene kinderopvang, neem dan contact op met Marian Joven, hoofdonderzoeker, [email protected].

Informatie delen of verder lezen? Bekijk de eindrapportage bij het onderzoek Van meten naar weten ( pdf, 4.77 MB ) en en de publicatie De kunst van het naar buiten gaan ( pdf, 4.88 MB ).