Onderzoeksgroep Ouderschap en Jeugd in Ontwikkeling

Dit onderzoek heeft als doel inzicht krijgen in de ervaringen en behoefte aan ondersteuning van ouders om passende ondersteuning te kunnen bieden die het welzijn van ouders vergroot.

Eva de Keijzer / Toegepaste Psychologie / december 2023 / Ervaringen van ouders van 7-8 jarige kinderen en hun behoefte aan ondersteuning

Aanleiding en achtergrond
Als onderdeel van het langlopende onderzoek Leuker voor Later is onderzocht hoe ouders van 7 à 8 jarige kinderen het ouderschap ervaren en wat daarbij hun ondersteuningsbehoeften zijn. Het ouderschap maakt kwetsbaar, daarom is het belangrijk om ouders zo passend mogelijk te ondersteunen. Ouders met een positief welzijn zijn beter in staat tot positieve opvoeding van het kind. Om passende ondersteuning te kunnen bieden is het belangrijk om te weten waar de behoeften van ouders liggen en op welke manier zij het prettig vinden om gebruik te maken van ondersteuning.

Doelstelling
Dit onderzoek heeft als doel inzicht krijgen in de ervaringen en behoefte aan ondersteuning van ouders met een kind van 7 à 8 jaar om passende ondersteuning te kunnen bieden die het welzijn van ouders vergroot. 
Onderzoeksvraag: "Hoe ervaren ouders met een kind van 7 à 8 jaar het ouderschap en welke behoefte aan ondersteuning hebben zij?".

Methode
Door middel van semigestructureerde interviews met elf ouders van kinderen in de leeftijd 7 à 8 jaar is data verzameld om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden.

Resultaten
Over het algemeen blijkt dat veel ouders kampen met stress en drukte. Er wordt een gebrek aan tijd ervaren. Dit wordt teruggewonnen door minder tijd te besteden aan een strak huishouden, werken aan de relatie en ontspanning. Het blijkt dat het ouders soms minder goed lukt om geduldig op hun kind te reageren als gevolg van stress.
Alle ouders geven aan steun te halen uit een netwerk in de buurt, zoals advies, bevestiging of emotionele steun. Sommige ouders halen dit uit een WhatsApp-groep met gelijkgestemden. Deze manier van sociaal contact neemt minder tijd in beslag en stelt ouders toch in staat om steun te krijgen van andere ouders. Eén op één tijd met het kind zorgt bij de meeste ouders voor positieve ouderervaringen. Deze ervaringen vergroten het ouderschapswelzijn.
Ouders zijn terughoudend wanneer het gaat om ondersteuning. Toegankelijke ondersteuning heeft voor ouders de voorkeur. Er is behoefte aan laagdrempeligheid en maatwerk. Korte lijnen met school en een persoonlijke aanpak zijn effectief gebleken voor het verminderen van de zorgen van ouders. Ouders vinden het prettig als er een stapje vóór therapie of behandeltrajecten zou zijn. Een plek waar bijvoorbeeld laagdrempelig advies kan worden ingewonnen over netwerk, communicatie binnen de relatie, stress en de ontwikkeling van hun kind.

“Ik ben niet echt een voorstander van het consultatiebureau, maar dat is wel een laagdrempelige manier om even over de ontwikkeling van je kind te praten. Het zou mooi zijn als je ook laagdrempelig iemand zou kunnen consulteren over je relatie of over hoe je vel zit.”

Moeder

Conclusie
Er wordt veel stress en tijdgebrek ervaren onder ouders, maar door de meeste ouders wordt ook wordt aangegeven dat ze tevreden zijn. Er worden behoeftes aangegeven zoals tijd voor ontspanning, meer aandacht voor de partnerrelatie, laagdrempeligheid en maatwerk. Betrokkenheid bij school werd als prettig ervaren en helpt bij het verminderen van zorgen.

Aanbevelingen
Om ondersteuning laagdrempelig te maken vinden ouders het prettig om gebruik te kunnen maken van inloop en vrijblijvende hulp. Voor de vormgeving zou hiervoor het consultatiebureau kunnen gelden als eerste informatiepunt waar ouders kennis kunnen maken met het aanbod. Op deze manier wordt elke ouder bereikt en wordt een open gesprek over ondersteuning in het ouderschap gestimuleerd.

Naar aanleiding van de terughoudendheid van ouders bij het onderwerp ondersteuning is het aan te raden om te onderzoeken wat de attitude van ouders is naar het vragen om hulp bij ouderschap. Dit zou inzicht kunnen bieden in óf en waarom ouders terughoudend zijn bij het gebruik maken van ondersteuning. Inzicht hierin zou ervoor kunnen zorgen dat passende ondersteuning de juiste mensen bereikt.

Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken in hoeverre het gevoel van zelfvertrouwen in het ouderschap verschilt bij eerste kind vaders en meerkind vaders zes maanden en twee jaar na de geboorte van hun kind.

Maaike Snep / Pedagogische Wetenschappen (UvA) / juni 2023 / Zelfvertrouwen bij vaders

Aanleiding en achtergrond
Vader worden is een ingrijpende gebeurtenis die het leven van vaders in een korte tijd verandert. Het blijkt dat hoe vaders omgaan met deze aanpassing in hun leven en hoe ze vaderschap ervaren cruciaal is voor de ontwikkeling van hun kind én zichzelf. Ook is het belangrijk dat vaders zich competent voelen en het ervaren van successen. Hierdoor wordt het zelfvertrouwen van vaders vergroot en wordt ook hun welbevinden beïnvloedt.
Vaders worden weinig meegenomen in onderzoeken naar ouderschap en de ontwikkeling van kinderen. Ook de behoeften van vaders krijgt weinig aandacht. En er is nog minder informatie over vaders die meer dan één kind hebben. Daarom wordt er in dit onderzoek onderzocht in hoeverre het gevoel van zelfvertrouwen in het ouderschap verschilt bij eerste kind vaders en meerkind vaders zes maanden en twee jaar na de geboorte van hun kind. Om dit te onderzoeken is er gebruikt gemaakt van interviews die zijn afgenomen voor het onderzoek Leuker voor Later. In totaal is er gebruikt van interviews van zeven verschillende vaders.

Resultaten
Competentie
De vaders gaven aan dat ze het goed deden, het vader zijn. Wel hadden vaders het gevoel dat ze het minder goed deden dan moeders en ervaarden ze gevoelens van inferioriteit. Ook was vaderschap volgens vaders ontwikkelen en blijven proberen. Met tijd, gaven vaders aan, kwam er routine en ervaring. Vooral routine en ritme was voor vaders belangrijk en zorgden ervoor dat vaders rust ervaarden. Wel bleven er situaties die voor vaders lastig waren. Over de tijd heen leerden vaders wel omgaan met lastige situaties, maar er bleven situaties waar de vaders niks anders konden doen dan toekijken.

Ervaringen
Vaderschap bracht uiteenlopende ervaringen met zich mee. Het bracht uitdagingen, zoals chronische vermoeidheid en het gelijk delen van aandacht over twee of meer kinderen. Ook bracht het vele angsten en zorgen met zich mee, over zowel de gezondheid als de veilig van hun kind(eren). Er waren dan ook meerdere punten waarvan vaders vonden dat ze zich moesten ontwikkelen. Een van die punten was rustig en geduldig blijven. Naast de vele uitdagingen en angsten, ervaarden vaders ook veel trots en succesmomenten. Vaders spraken vol trots en warmte over de ontwikkeling van hun kind(eren). Vaders voelden zich een ‘’geluksvogel’’ en hun kind was hun ‘’drijfveer voor het leven geworden’’.

Verwachtingen
Veel vaders vonden vaderschap moeilijker dan verwacht. Ook het krijgen van een tweede kind werd zwaarder ervaren dan verwacht. Het krijgen van een derde kind daarentegen werd als makkelijker ervaren. Verder vertelden meerdere vaders dat ze zich niet van tevoren inlazen en ze heel af en toe meegingen naar een yogales of puf cursus. Het maakte ook niet uit of vaders zich van tevoren inlazen of niet, want veel vaders besloten om hun intuïtie te volgen.

Conclusie
In het algemeen voelden vaders zich erg blij met en trots op hun kind(eren). Wel werd vader worden en zijn moeilijker ervaren dan verwacht. Vaders ervaarden gevoelens van jaloezie en incompetentie door vergelijkingen met de moeder. Deze gevoelens verdwenen niet zomaar en verlaagden het gevoel in zelfvertrouwen. Verder was er geen sprake van grote verschillen in het gevoel van zelfvertrouwen bij eerste kind vaders en meerkind vaders. Door vaders beter voor te bereiden op het ouderschap, kunnen de gevoelens van incompetentie verdwijnen en zullen vaders meer zelfvertrouwen ervaren.

Het doel van dit onderzoek is te onderzoeken welke ervaringen ouders hebben opgedaan naar aanleiding van hun deelname aan de cursus OuderTeam.

Nina Kagie / Toegepaste Psychologie / September 2022 / Ervaringen van ouders na deelname cursus OuderTeam

Aanleiding en achtergrond
Tegenwoordig hebben ouders veel verschillende ballen die zij omhoog moeten houden. Naast het opvoeden van het kind onderhouden zij het gezin, proberen zij een ondersteunende partner te zijn en een fijne vriend/familielid. De onderzoeksgroep Ouderschap en Ouderbegeleiding stelt dat ouders die gelukkig zijn en een positieve (samenwerkings-)relatie hebben, beter in staat zijn om positief opvoedgedrag te vertonen. Om de (samenwerkings-)relatie tussen ouders te versterken heeft de onderzoeksgroep een cursus ontwikkelt. Het doel van deze cursus, OuderTeam, is om de ouders voor te bereiden op het ouderschap en hiermee de (samenwerkings-)relatie te versterken.

Doelstelling
Het doel van dit onderzoek is te onderzoeken welke ervaringen ouders hebben opgedaan naar aanleiding van hun deelname aan de cursus OuderTeam. Het tweede doel van dit onderzoek is te evalueren of de doelen van de cursus OuderTeam worden bereikt. Met de informatie opgedaan in dit onderzoek wordt er een terugkoppeling gegeven aan de onderzoeksgroep Ouderschap en Ouderbegeleiding. In deze terugkoppeling wordt er een advies gegeven ter verbetering van de cursus.
Hoofdvraag; Hoe ervaren de deelnemende ouders de cursus OuderTeam?

Methode
Om deze vraag te beantwoorden is er kwalitatief onderzoek uitgevoerd en zijn er resultaten gebruikt uit al afgenomen enquêtes. Er zijn interviews afgenomen bij acht verschillende ouders die de cursus hebben afgerond.

Resultaten
De ouders bezitten na deelname aan de cursus over kennis rondom de volgende thema’s die aanbod komen binnen de cursus OuderTeam: communicatie, conflicthantering en (in mindere mate) hechting. De ouders geven aan veel communicatieve vaardigheden en verschillende technieken te hebben aangeleerd. Deze technieken worden toegepast wanneer er zich een conflictsituatie voordoet, wanneer ouders verwachtingen uit willen spreken of wanneer zij gevoelens naar elkaar willen uiten.
Daarnaast hebben de ouders ook kennis opgedaan over de veel voorkomende veranderingen die het ouderschap met zich meebrengt. Toch heeft de cursus de ouders niet volledig voorbereid op álle veranderingen die het ouderschap met zich meebrengt. De meeste ouders denken dat een gehele voorbereiding niet mogelijk is.
Ouders vertellen dat zij het meest hebben gehad aan het delen van ervaringen met andere deelnemende stellen. Sommige ouders geven aan dat zij om die reden de fysieke bijeenkomsten liever in een grotere groep bijwonen, zodat er meer interactie mogelijk is. 

Conclusie en aanbevelingen
Er kan geconcludeerd worden dat de cursus de vooropgestelde doelen grotendeels bereikt. Ouders geven aan dat zij elkaar, door de cursus, effectief kunnen ondersteunen en effectief met elkaar kunnen communiceren over onderwerpen die het ouderschap met zich mee brengt. Daarnaast zijn ouders beter voorbereid op de veranderingen die zich voordoen tijdens het ouderschap.
Op basis van de resultaten worden de volgende aanbevelingen gedaan. Het eerste advies is om binnen de cursus meer ruimte en tijd te creëren voor het delen van ervaringen tussen de stellen. Het tweede advies is om de groepen ouders groter te maken (maximaal zes tot acht stellen). Het laatste advies is om de duur van de bijeenkomsten wat in te korten.