Duurzaamheid
Als hogeschool staan wij midden in de maatschappij en hebben we een belangrijke vormende en bindende taak. Onze studenten zijn de professionals van de toekomst: als zij morgen veranderingen in gang moeten zetten, moeten we ze nu de kennis en vaardigheden geven, waarmee ze dat straks kunnen doen.
Duurzame ontwikkeling
Hogeschool Leiden is zich bewust van haar ecologische voetafdruk en de maatschappelijke verantwoordelijkheid om deze te verminderen. Daarom werken we aan de verdere verduurzaming van onze bedrijfsvoering, campus en digitale infrastructuur. Daarin hebben we de afgelopen jaren tal van initiatieven ondernomen. De komende jaren blijft Hogeschool Leiden investeren in het voornemen om in 2030 een duurzame hogeschool te zijn. Dit betekent dat we duurzaamheid als factor meenemen in ons beleid ten aanzien van onder meer mobiliteit, inkoop en catering. Tegelijkertijd moeten we kritisch blijven op ons eigen gedrag. Communicatie vervult daarin een sleutelrol. We laten zien wat we als organisatie doen en wat we belangrijk vinden. Op die manier inspireren we elkaar tot duurzamer handelen.
Publicaties
- Duurzaamheidsplan:
Roadmap Duurzaamheid 2019-2030 (pdf) - Jaarverslag:
Jaarverslag Duurzame Bedrijfsvoering 2023 (pdf) - Certificaten:
Milieumanagementsysteem ISO-norm 14001 (pdf)
Sustainable Development Goals
In 2019 ondertekende Hogeschool Leiden de Sustainable Development Goals (SDG's) Charter. De SDG’s zijn zeventien doelen die door de Verenigde Naties zijn vastgesteld om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Met het ondertekenen van de charter heeft de hogeschool haar ambitie uitgesproken om in onderwijs, onderzoek én bedrijfsvoering aandacht te besteden aan duurzame ontwikkeling.
Duurzaam onderwijs
Binnen het onderwijs wordt op allerlei manieren aandacht besteed aan duurzame ontwikkeling. Van onze studenten en alumni wordt immers verwacht dat ze mede vormgeven aan maatschappelijke en sociale veranderingen en de organisaties waarvoor ze werken te helpen veranderen. De opleidingen, faculteiten en diensten geven hier op verschillende wijze invulling aan.
Vanuit de vijf faculteiten verschillende minoren ontwikkeld rond het thema duurzaamheid. Denk aan de minoren:
- Antroposofie: in wat voor wereld wil jj leven en hoe kun je dat vormgeven?
- Vrijeschoolonderwijs
- Global Awareness: sustainable development in a global perspective
- Sociale innovatie
- Toekomstbestendige Leefomgeving
Honoursprogramma
Met het Honoursprogramma van Hogeschool Leiden ontdekken studenten hoe zij een betekenisvolle bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij. Het thema duurzame ontwikkeling speelt hierbij een belangrijke rol binnen dit programma. Zo organiseert Honours regelmatig experiences zodat je als student op een laagdrempelige manier kennis kunt maken met het Honoursprogramma. Tijdens deze experience verdiepen zij zich aan de hand van brainstormsessies in creatieve en innovatieve bijdragen aan één van de duurzame ontwikkelingsdoelen binnen de hogeschool.
Voorbeelden van activiteiten vanuit het Honoursprogramma zijn:
- Onderzoek Mensenrechten - Elf Honoursstudenten van vijf verschillende opleidingen hebben onderzoek gedaan naar en zich verdiept in de geschiedenis van mensenrechten, kinderrechten, feminisme, vluchtelingrechten en mensenrechten binnen het bedrijfsleven.
- Honours Wicked World - Dit traject is speciaal voor alle studenten en docenten die nieuwsgierig zijn naar de wereld van vandaag. Voor diegenen die iets willen begrijpen van de complexiteit van maatschappelijke vraagstukken als vergrijzing, polarisatie, klimaatverandering of jeugdwerkloosheid en die daar samen met studenten uit verschillende opleidingen op een nieuwe manier naar willen kijken. We dagen je uit om ervaringen aan te gaan op onbekende terreinen en om op zoek te gaan naar een perspectief die je niet kent. We leren om met aandacht te luisteren en met open blik te kijken. Daarmee krijg je nieuwe inzichten in wie jij bent, in wie je wilt zijn én over hoe je kunt bijdragen.
Duurzaam onderzoek
Iedere faculteit heeft een kenniscentrum en een aantal lectoraten die zich richten op uiteenlopende onderzoeksthema's. De verbinding met en ontwikkeling van het onderwijs (opleidingen, minoren, stages en afstudeertrajecten), het werkveld en de maatschappij vormen hierbij altijd het uitgangspunt. Binnen het toegepast onderzoek nemen actuele duurzaamheidsvraagstukken een belangrijke plaats in.
Kenniscentrum Duurzaam Organiseren
Sinds begin van 2019 werken de opleidingen en lectoraten van de faculteit Management & Bedrijf samen in het Kenniscentrum Duurzaam Organiseren. Met de kennis en vaardigheden die studenten hierbij mee opdoen, kunnen zij proactief inspelen op duurzame ontwikkelingen en het werkveld ondersteunen in de verandering naar een duurzame organisatie.
Onderzoek naar duurzame vraagstukken
Binnen Hogeschool Leiden zijn er vanuit de lectoraten ook verschillende onderzoeksvraagstukken op het gebied van duurzame ontwikkeling. Denk aan:
- Meer groen op schoolpleinen en in de kinderopvang - de onderzoeksgroep Natuur en Ontwikkeling Kind onderzoekt de meerwaarde van groene schoolpleinen en kinderopvangen. Hoe draagt een groene omgeving bij aan de ontwikkeling van kinderen? Middels deze onderzoeken krijgen schoolteams inzicht in hoe ze een groen schoolplein structureel kunnen gebruiken als onderwijsleeromgeving.
- Onderzoek naar de relatie tussen biodiversiteit en gezondheid van mens, dier en plant - de onderzoeksgroep Metagenomics richt zich op nieuwe technieken om razendsnel biologische ecosystemen in kaart te brengen. In samenwerking met studenten, Naturalis, het Leiden Bio Science Park en genomicsbedrijf Baseclear werkt lector Arjen Speksnijder aan het toepasbaar maken van deze technologie. Door de vele toepassingen is Metagenomics een belangrijke lifescience-sleuteltechnologie waarmee meer grip gekregen kan worden op verantwoordelijk beheer en behoud van onze ecosystemen.
- Geschikte bodem voor duurzame tulpenteelt - de onderzoeksgroep Innovatieve Moleculaire Diagnostiek verkent in samenwerking met o.a. het kenniscentrum LCAB, tulpentelers en kennisinstellingen de opties om een adviessysteem te ontwikkelen op basis van de metagenomics analyse van de bodem. De bollenteelt sector moet namelijk overgaan van een chemisch gestuurde teelt naar een duurzame en meer natuurlijk teelt.
Duurzame bedrijfsvoering
Voor Hogeschool Leiden is het vanzelfsprekend dat milieu en duurzaamheid onderdeel zijn van het onderwijs en de bedrijfsvoering. Als hogeschool met publieke functie vervullen we een voorbeeldrol: voor onze studenten én de samenleving. We hechten daarom belang aan voortdurende ontwikkeling op deze gebieden. De faculteiten en diensten, waaronder de dienst Facilitair Bedrijf & Huisvesting, zijn verantwoordelijk voor het doorvoeren van maatregelen ter vermindering van de milieubelasting van onze hogeschool.
Duurzaamheidsdoelstellingen
In 2019 heeft de dienst Facilitair Bedrijf & Huisvesting voor Hogeschool Leiden de Roadmap Duurzaamheid 2019-2030 opgesteld. Voor dit lange termijn beleidsplan zijn 4 thema’s geselecteerd, waarbinnen verduurzaamd wordt: energie, inkoop & circulair, mobiliteit en studie-/werkplek omgeving. Voor ieder thema is een hoofddoelstelling opgesteld die in 2030 gerealiseerd moet zijn. Onder deze thema’s vallen diverse projecten, waarvan de realisatie bijdraagt aan het behalen van de hoofddoelstellingen.
Behaalde doelstellingen:
- Duurzame verlichting: Eén van de grotere lange termijn projecten was het vervangen van alle bestaande verlichting door ledverlichting, wat in 2022 is afgerond.
- Duurzame energie: In 2023 heeft de hogeschool 640 zonnepanelen in gebruik genomen.
- Groene stroom: De elektriciteit die de hogeschool jaarlijks inkoopt is 100% afkomstig uit hernieuwbare energiebronnen. Hiertoe heeft de hogeschool meerdere Garanties van Oorsprong gekocht. Deze certificaten tonen aan dat de elektriciteit afkomstig is van Europese wind.
- Mobiliteit: Hogeschool Leiden biedt haar medewerkers een NS Business Card voor woon-werkverkeer. Het staat medewerkers vrij deze ook voor privédoeleinden te gebruiken, hiermee stimuleert de hogeschool het gebruik van het openbaar vervoer optimaal.
- Biodiversiteit: Op de campus hebben we een bijenhotel ter vergroting van de biodiversiteit.
- Herinrichting parkeerterrein:
Op het vernieuwde parkeerterrein is de terreinverlichting voorzien van ledverlichting.
Het terrein is bestraat met waterdoorlatende stenen. Bij heftige regenval wordt hiermee piekbelastingen op de afvoersystemen voorkomen. Het water mondt uit in een buffersysteem onder het parkeerterrein. Dit buffersysteem geeft het regenwater vervolgens gedoseerd af aan het slootwater.
In het nieuwe ontwerp is er meer groenvoorziening gerealiseerd.
Er zijn extra laadplekken gecreëerd voor elektrische auto's. Op het moment zijn er in totaal tien laadplekken.
In 2023 heeft Hogeschool Leiden haar campus uitgebreid. Bij deze uitbreiding is duurzaamheid een belangrijk aspect geweest. Denk hierbij aan het toepassen van natuurlijke materialen, zoals bamboe en veel groen. Er wordt meer gebruik gemaakt van natuurlijk daglicht, doordat het uitgebreide deel uit grote glaspartijen bestaat. Daarnaast zijn de wanden van de spreekkamers bekleed met vilt van gerecyclede petflessen.
Meer duurzaamheid bij Hogeschool Leiden
ISO 14001 certificering
De hogeschool is ISO 14001 gecertificeerd. Dit is een internationale norm op het gebied van duurzaamheid en milieumanagement, die de hogeschool stimuleert de milieubelastende effecten van onze bedrijfsactiviteiten te verminderen.
De dienst Facilitair Bedrijf & Huisvesting heeft samen met de faculteit Science & Technology een milieumanagementsysteem (MMS) ingericht. Het MMS ondersteunt bij het plannen, uitvoeren, controleren en continu verbeteren van de bedrijfsactiviteiten. Het systeem wordt jaarlijks getoetst door een externe audit-organisatie.
Duurzaam verwarmen en koelen
Om duurzaam te verwarmen en te koelen, maakt Hogeschool Leiden voor een groot deel van haar gebouw gebruik van een 'warmte- /koudeopslag' (WKO). WKO is een duurzame methode om energie in de vorm van warmte of koude op te slaan in de bodem. Opgeslagen winterkoude wordt gebruikt voor koeling in de zomer, en opgeslagen warmte uit de zomer voor verwarmen in de winter. Grondwater uit de bodem wordt als energiedrager gebruikt voor koelen of verwarmen. Met een WKO besparen we op fossiele energie en reduceren we CO₂ uitstoot.
Duurzaam en circulair inkopen
Duurzaamheid is een vast begrip en agendapunt in aanbestedingen en bij het uitvoeren van het leveranciersmanagement. De afdeling Inkoop van Hogeschool Leiden heeft specifiek als doel gesteld om het primair grondstofverbruik te verminderen. In de aanbestedingen worden de eisen vanuit de MVI-criteriatool (Maatschappelijk verantwoord inkopen) toegepast. Ook biedt de hogeschool in de gunningscriteria ruimte aan inschrijvers om met duurzame en/of innovatieve oplossingen te komen die bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van Hogeschool Leiden. Lees meer over inkoop bij Hogeschool Leiden.
Bij een recente aanbesteding voor kantoor- en onderwijsmeubilair is door Hogeschool Leiden een keuze gemaakt om de standaard lestafel, bestaande uit een volkern tafelblad (amper recyclebaar) uit het assortiment te halen en te kiezen voor een nieuw wél recyclebaar model. De nieuwe tafel wijkt esthetisch af, maar het idee dat we hierbij bijdragen aan een betere wereld, maakt dit weer goed.
Daarnaast voeren we afgeschreven meubilair alleen nog circulair af. Het woord ‘circulair’ zegt eigenlijk al waar het om draait: een cirkel die nooit stopt. Circulariteit gaat uit van het gegeven dat ons afval de grondstof is voor nieuwe producten. Grondstoffen, onderdelen en producten worden na hun eerste levensduur opnieuw ingezet. Zo hoeven we geen nieuwe natuurlijke bronnen aan te boren en verkleinen we onze CO2 uitstoot. Hogeschool Leiden wil bijdragen aan een circulaire economie door zo min mogelijk afval te creëren en we krijgen daarbij hulp van Stichting 'De Inzet' uit Den Haag.
Stichting 'De Inzet' haalt ons afgeschreven meubilair op en geeft het, met inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waar mogelijk een tweede leven. Zo zijn oude bureaustoelen opgeknapt waardoor ze hergebruikt konden worden. Tevens doneert de stichting onze afgeschreven lestafels en lesstoelen aan onderwijsinstellingen in Ghana. Omdat de stichting mensen begeleidt met een (verstandelijke) beperking, lage sociale redzaamheid of afstand tot de arbeidsmarkt was een afgeschreven 3d printer een welkome donatie. Ideaal om aan te sleutelen en zodoende bij te dragen aan de dagbesteding van deze mensen.
Het in stand houden van de rondgaande beweging van een circulaire economie begint al bij de aankoop van meubilair. Zo koopt de hogeschool bij onze meubelleverancier Gispen tafelbladen die al eerder zijn gebruikt. Deze worden voorzien van een nieuwe toplaag, zodat ze er weer uitzien als nieuw en weer door de hogeschool in gebruik genomen konden worden. Binnen de hogeschool knappen we zelf eveneens oud meubilair op voor hergebruik. We hebben o.a. oude stoelen van goede kwaliteit, van een nieuwe laklaag voorzien waardoor ze weer jaren mee kunnen.
Sociale duurzaamheid
In 2021 is vanuit de aanbesteding postvoorziening de samenwerking tussen Hogeschool Leiden en het reïntegratiebedrijf DZB tot stand gekomen. DZB heeft een eigen postbedrijf en bezorgt de post van Hogeschool Leiden in de omgeving Leiden en omstreken. Buiten de Leidse regio maakt het bedrijf gebruik van het landelijke distributienetwerk van PostNL en Business Post. DZB maakt zich hard voor arbeidsparticipatie in de Leidse regio. Een missie die naadloos aansluit op waar Hogeschool Leiden voor staat: het creëren van een diverse rijke leer- en werkomgeving, waarin iedereen ertoe doet en bijdraagt.
Duurzame catering
Binnen catering hebben we op een aantal vlakken grote duurzame stappen gemaakt. Het aangeboden assortiment in de restaurants en bij vergaderingen bestaat voor het grootste gedeelte uit biologische en duurzame producten met keurmerken zoals Fairtrade en Beter Leven. Bij de bereiding van de warme gerechten wordt gebruik gemaakt van biologische en Fairtrade ingrediënten. Met het assortiment zetten we in op gezondheid, duurzaamheid en minder voedselverspilling. Voor een vegetarische keuze met een twist van vegan, kun je terecht bij het volledig vegetarische restaurant Fresco. Daarnaast is het Banqueting assortiment eveneens vegetarisch.
Om duurzaamheid meer onder de aandacht te brengen bij medewerkers en studenten zetten we samen met onze huiscateraar verschillende (terugkerende) acties op; maandelijkse acties, maar ook jaarlijkse acties. Denk daarbij aan de Internationale dag van de Fairtrade en Verspillingsvrije week.
Strijd tegen voedselverspilling
Naast de focus op biologische en vegetarische voeding, is de strijd tegen voedselverspilling een groot aandachtspunt. Om voedselverspilling verder te verminderen en meetbaar te maken, is in 2019 het Winnow-systeem geïntroduceerd. Met dit systeem wordt al het afval gewogen en onderverdeeld in verschillende categorieën. Met behulp van meer inzicht in het verbruik van producten, is het mogelijk om optimaal in te kopen en beter op de vermindering van afval te sturen.
Daarnaast komen producten uit de verschillende horeca-outlets, die aan het einde van de dag overblijven en te goed zijn om weg te gooien, terecht in verrassingsboxen welke voor een kleine prijs worden aangeboden in ‘To Good To Go’ app. Zo gaan we samen voedselverspilling tegen.
Herbruikbare beker is de norm
Vanaf juni 2023 is een herbruikbare beker voor warme dranken de norm binnen Hogeschool Leiden. De wegwerpbeker is verdwenen, wat de afvalstroom aanzienlijk heeft verminderd. In de horeca-outlets op de campus wordt de Billie Cup aangeboden, een beker die op verschillende plaatsen in Nederland gebruikt kan worden. Bij de koffieautomaten kan gebruik gemaakt worden van een eigen beker. Gasten en leveranciers van de hogeschool worden ontvangen met een gastenbeker.
Vermindering Single Use Plastics (SUP)
In 2023 zijn de maatregelen verscherpt voor alle plastic artikelen die gemaakt zijn voor éénmalig gebruik (single use plastics). Daarom worden voor alle hard plastic materialen in de catering of een duurzaam alternatief geboden, zoals het gebruik van porselein servies, of er wordt een kleine toeslag gevraagd voor de plastic verpakking van producten. Bij blikjes en plastic flesjes wordt 0.15 EUR statiegeld berekend. Blikjes en plastic flesjes kunnen ingeleverd worden in speciale innamebakken en de opbrengst doneren we aan de ‘Plastic Soup Foundation’.
Afval
Reductie van afval is één van de speerpunten van Hogeschool Leiden. Door de invoering van herbruikbare bekers, besparen we ongeveer 122.000 wegwerpbekers per maand. Daarnaast zamelen we al enkele jaren afval gescheiden in en monitoren we dit digitaal. In de afgelopen jaren is hiermee het restafvalpercentage van de hogeschool aanzienlijk gereduceerd. Momenteel wordt het afval gescheiden in 10 verschillende afvalstromen met daaraan een aantal acties gekoppeld om hergebruik of vermindering van deze stromen te stimuleren.
Schoonmaak
Onze schoonmaakleverancier ontvangt leveringen niet meer in traditionele verpakkingen, zoals dozen en plastics; schoonmaakmiddelen worden geleverd in kratten. Dit voorkomt onnodig afval op de locaties van de hogeschool. Daarnaast is de schoonmaakleverancier in gesprek met de leveranciers van de schoonmaakproducten om de totale (keten) afvalberg te verminderen. Onze schoonmaakleverancier maakt verder gebruik van ecologische producten.