Verantwoording 2020
De verantwoording over 2020 van het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Algemeen
Het lectoraat zet zich in om natuur terug te brengen in het leven van kinderen, óók in de schoolomgeving en in opvangsituaties. Via onderzoek worden nut en inzetbaarheid van de groene buitenruimte inzichtelijk gemaakt.
Het jaar 2020 stond voor iedereen, dus ook voor het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind, in het teken van corona. Vanaf maart 2020 beperkten steeds wisselende coronamaatregelen de mogelijkheden om onderzoek uit te voeren, studenten in te zetten of kennis met het werkveld te delen. Anderzijds was er in 2020 een rijke opbrengst aan wetenschappelijke artikelen en zijn er nieuwe onderzoeksvoorstellen ontworpen en goedgekeurd door subsidieverstrekkers.
Beroepspraktijk en maatschappij
In de eerste maanden van 2020 verzorgden lector en onderzoekers diverse praktijkpresentaties voor professionals en vrijwilligers in het werkveld. De lector sprak ook bij de Rotary Club in Woerden over het belang van meer natuur in de maatschappelijke en vrouwenopvang.
Vanaf maart waren fysieke bijeenkomsten maar zeer beperkt mogelijk, waardoor congressen, lezingen en workshops geen doorgang konden vinden. Ook de uitvoering van de onderzoeksprojecten, waarin het lectoraat vaak nauw samenwerkt met het werk- en opleidingsveld, werd door de coronacrisis bemoeilijkt. Met name in het onderzoek naar de relatie tussen natuur en taalontwikkeling bij jonge kinderen en in het onderzoek naar het versterken van de kwaliteit van groene kinderdagopvang, kon de dataverzameling op onderzoekslocaties niet doorgaan en moest de planning worden aangepast.
Begin 2020 verscheen het rapport ‘Natuur om de hoek’, een onderzoek dat kinderen betrekt bij natuur en wetenschap, binnen en buiten school. In deze pilot in Leiden Noord van een leerecosysteem worden binnen- en buitenschools leren met elkaar verbonden en drempels weggenomen waardoor kinderen steeds een volgende stap kunnen zetten in hun talentontwikkeling. Eind 2020 kende het NWA subsidie toe voor een vervolgstudie: ‘Wetenschapsclubs voor kansarme kinderen van nu, voor een meer inclusieve wetenschap in de toekomst’. Hierin kan de inclusieve aanpak van Natuur om de Hoek verder worden uitgerold.
Met een online congres werd eind november het project Huisje Boompje Beestje afgesloten. Dit initiatief van Kinderpostzegels richt zich op de werking van natuur voor kinderen en hun ouders in de maatschappelijke en vrouwenopvang. Het wetenschappelijk onderzoek dat het lectoraat samen met de VU uitvoert, werd hier gepresenteerd aan werkveld en studenten. Een vervolgtraject voor verdieping van de bevindingen werd aangevraagd bij Stichting Kinderpostzegels en gehonoreerd. Voor Elise Peters is dit een promotietraject, waarin zij in 2020 de eerste twee wetenschappelijke artikelen publiceerde. Haar promotie staat in 2022 gepland.
Verder sloot het lectoraat zich in juni aan bij het brede consortium onder leiding van de VU voor het onderzoek: ‘Groene schoolpleinen voor een gezonde ontwikkeling van kinderen’.
In een 3-jarig project onderzoeken wetenschappers samen met groene partners, een gemeentelijke instelling en diverse provincies hoe een groen schoolplein optimaal ingericht kan worden. Er wordt niet alleen gekeken hoe een groen schoolplein kan bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van kinderen, maar ook naar de invloed op biodiversiteit en klimaatbestendigheid. De onderzoekers ontwikkelen in dit project op basis van theorieën een kwaliteitstool die bij diverse basisscholen wordt getoetst en waar omheen scholing wordt ontwikkeld.
Onderwijs en professionalisering
De kenniskring van het lectoraat bestond in 2020 uit 10 onderzoekers, merendeels docenten van Hogeschool Leiden/Thomas More Hogeschool die voor minimaal één dag per week als onderzoeker zijn aangesteld, aangevuld met een onderzoeker van de Vrije Universiteit Amsterdam en een onderzoeker uit de beroepspraktijk. Zij vormen samen een langlopende onderzoeks- en leergemeenschap die samenwerkt aan diverse onderzoeksprojecten.
In het onderwijs is het gedachtengoed van het lectoraat inmiddels verankerd in onder meer onderzoeksleerlijnen, diverse onderwijsonderdelen van de lerarenopleidingen en in post-hbo opleidingen Jonge Kind. Het gebruik van de buitenruimte krijgt steeds meer een natuurlijke plaats in het onderwijs dankzij de input vanuit het lectoraat.
Vanaf maart zien we dat vrijwel alle ‘real life’ activiteiten op het vlak van gastcolleges, nascholing, training en professionalisering stil kwamen te liggen. Een enkele bijeenkomst vond nog plaats in het voorjaar, zoals de Inspiratiedag Jonge Kind van de ACPA. Kenniskringleden organiseren deze en leveren bijdragen in de vorm van een lezing en/of workshop.
De onderzoeksopzet en onderzoeksachtergrond van het onderzoek Huisje Boompje Beestje werd besproken in de module 'Omgaan met Verschillen', een nascholing van Hogeschool Leiden voor leraren basisonderwijs.
In februari 2020 reisde voor de tweede keer een groep onderwijsprofessionals van de faculteit Educatie af naar de woestijn van Marokko. Tijdens deze bijzondere professionaliseringsreis gingen onderwijsprofessionals in de leegte van de woestijn op zoek naar eigen kracht en drijfveren in het werk. De reis vond plaats vlak voor het uitbreken van de coronacrisis. Deelnemers gaven naderhand aan dat zij juist in de lockdown veel profijt hadden van de opgedane ervaringen en inzichten. Een tweede professionaliseringsreis rond het thema duurzaamheid, die in oktober zou plaatsvinden in Jordanië, kon vanwege de pandemie uiteraard geen doorgang vinden.
Achter de schermen kreeg de Outdoor Living & Learning Academy (OLLA) wel steeds meer invulling en werd een reeks korte praktijktrainingen ontwikkeld. De daadwerkelijke start van deze linttrainingen moest worden doorgeschoven naar 2021.
De onderzoekers die tevens onderwijstaken hebben, moesten extra tijd vrijmaken om het onderwijs online in te richten.
Kennisontwikkeling
Het meerjarig onderzoeksproject naar de ‘Leerkracht van groene schoolpleinen’ werd in juni 2020 afgerond met het proefschrift ‘Greening Schoolyards’ van Janke van Dijk, een bundeling van de wetenschappelijke artikelen vanuit het onderzoeksproject. Via de klankbordgroep van het project vond een brede verspreiding binnen het werkveld plaats.
De promovenda op het onderzoeksproject in de maatschappelijke en vrouwenopvang publiceerde een tweetal wetenschappelijke artikelen over de rol van natuur voor het gezinsleven en ouderschap in de opvang.
Het onderzoek naar het versterken van de kwaliteit van groene kinderdagopvang kan door financiering vanuit het kenniscentrum ook worden opgeschaald naar een promotietraject. Er is nog veel data beschikbaar en nog weinig wetenschappelijke kennis over de inzet van de buitenruimte en bij zeer jonge kinderen.
Bij de online internationale conferentie EARLI SIG 5 (Tel Aviv) verzorgde een onderzoeker een paper en online presentatie ‘Language education during outdoor play in ECEC settings’.