Verantwoording 2019
De verantwoording over 2019 van het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Algemeen
Sinds 2019 maakt het lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind samen met de andere lectoraten van de faculteit Educatie, onderdeel uit van het kenniscentrum Professionaliseren door Onderwijspedagogisch Praktijkonderzoek (POP) van de faculteit Educatie.
Lector Dieuwke Hovinga was met medelector Aziza Mayo verantwoordelijk voor het inhoudelijk ontwikkelen van het kenniscentrum en het voorbereiden van de visitatie in december 2019. De visitatiecommissie oordeelde positief en gaf terug twee lectoraten te zien die goed staan en sterk verankerd zijn in werkveld en onderwijs.
Beroepspraktijk en maatschappij
Het lectoraat zet zich in om natuur terug te brengen in het leven van kinderen, óók in de schoolomgeving en in opvangsituaties. Via onderzoek worden nut en inzetbaarheid van de groene buitenruimte inzichtelijk gemaakt. In de uitvoering van haar onderzoeksprojecten sluit het lectoraat het werk- en opleidingsveld in. Onderzoekers vormen samen met praktijkprofessionals en opleiders een zogenaamde Community of Practice (COP): een leergemeenschap om met elkaar knelpunten te benoemen, inspiratie te zoeken, oplossingen te vinden en zo stapsgewijs samen te leren en innoveren.
Deze methodiek werd ontwikkeld in het meerjarig onderzoek bij basisscholen naar groene schoolpleinen en wordt nu toegepast in alle lopende onderzoeken van het lectoraat. Het lectoraat heeft op deze manier een hechte band gevormd met een groot aantal organisaties in de kinderopvang, het basisonderwijs en instellingen voor vrouwen- en maatschappelijke opvang. Professionals die op deze manier participeren in het onderzoek zorgen door deze betrokkenheid bij het innovatieproces voor een duurzame verankering hiervan binnen hun organisatie.
In het onderzoek naar de relatie tussen natuur en taalontwikkeling bij jonge kinderen heeft het onderzoeksteam in 2019 met leerkrachten van drie basisscholen uit de regio Rotterdam COP’s gevormd en daarmee een jaar lang (onderzoeks)activiteiten uitgevoerd om hun taalonderwijs (meer) te baseren op levensechte ervaringen van de kinderen in de buitenruimte van de scholen.
Ook in het onderzoek naar groene kinderopvang vonden in 2019 COP-trainingen plaats. Pedagogisch medewerkers van 11 kinderopvangorganisaties gingen met het onderzoeksteam op zoek naar manieren om de groene buitenruimte meer te integreren in de praktijk van hun kinderopvang.
Onderwijs en professionalisering
Belangrijke doelstelling van het in 2019 ontwikkelde kenniscentrum is de doorwerking van de lectoraten op professionalisering, onderwijsontwikkeling en onderwijsinnovatie in de faculteit krachtiger en duurzamer te maken.
De kenniskring van het lectoraat bestond in 2019 uit 9 docenten van Hogeschool Leiden/
Thomas More Hogeschool die voor minimaal één dag per week als onderzoeker zijn aangesteld, aangevuld met een onderzoeker uit de beroepspraktijk. Zij vormen samen een langlopende onderzoeks- en leergemeenschap die samenwerkt aan diverse onderzoeksprojecten.
In het onderwijs is het gedachtengoed van het lectoraat inmiddels verankerd in de onderzoeksleerlijnen en de module ‘Schoolomgeving’ van de pabo, alsmede in de post-hbo opleidingen Jonge Kind van zowel Hogeschool Leiden als Thomas More Hogeschool in Rotterdam. Het gebruik van de buitenruimte heeft hier een natuurlijke plaats gekregen dankzij de input vanuit het lectoraat. Verder verzorgen lector en onderzoekers geregeld gastcolleges en inspiratielezingen binnen de eigen faculteit, zoals bij de studiedagen van de Academische Pabo Leiden en het Kenniscafé van de faculteit Educatie. Ook levert het lectoraat belangrijke input bij het invullen van de jaarlijkse onderwijstweedaagse (Onderwijsvernieuwingsreis) van de faculteit Educatie.
Het lectoraat bood in 2019 professionalisering aan in het docententraject OnderwijsBuiten en in de bijzondere reis Kroon op je werk: een karavaantocht door de woestijn van Marokko. Tijdens deze karavaantocht gaan onderwijsprofessionals in de leegte van de woestijn op zoek gaan naar eigen kracht en drijfveren in het werk. Deze reis met vakgenoten werd door deelnemers als zeer bijzonder en waardevol ervaren.
De nascholing en vervolgtraining Taal in beweging werd vanuit het lectoraat ontwikkeld voor docenten van Thomas More Hogeschool.
Kennisontwikkeling
Voor Europese vakgenoten verzorgden twee kenniskringleden in april 2019 presentaties bij de European Teacher Education Network Annual Conference (ETEN) in Spanje, over het begrip ‘natuur’ en over het pedagogisch gebruik van de groene buitenruimte in onderwijs en opvoeding.
Op basis van het meerjarig onderzoek naar groene schoolpleinen diende de promovenda op dit project in 2019 drie artikelen in bij internationale wetenschappelijke tijdschriften. Inmiddels is één publicatie geaccepteerd en in januari 2020 gepubliceerd.
Ook de promovenda van het onderzoek naar de werking van natuur in de maatschappelijke en vrouwenopvang diende eind 2019 een wetenschappelijk artikel in; dit artikel wordt momenteel op basis van de eerste reviewronde aangepast voor publicatie.
In eigen land waren er diverse presentaties van de lector en de kenniskringleden, zoals aan de Stichting Groene Pedagogiek, waarvan de lector ambassadeur is; deelname aan een rondetafelgesprek bij het jubileumsymposium van Stichting Groen Cement; een gastcollege Taal in beweging bij de bibliotheek Utrecht en lezingen tijdens de Leidse Nacht van Ontdekkingen over het belang van spelen in de natuur. Ook speelde het lectoraat een rol bij de oprichting van een jonge-kind-netwerk binnen het Landelijk Overleg Lerarenopleiding Basisonderwijs (LOBO).
De lector is vanaf april 2019 als bestuurslid verbonden aan de Stichting Natuurwijs. In mei 2019 was de lector als jurylid betrokken bij de NRO Expeditie Lerarenagenda 2019-2022.