Verantwoording 2017
De verantwoording over 2017 van het lectoraat Geestelijke Gezondheidszorg over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Beroepspraktijk en maatschappij
Het lectoraat Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) heeft in 2017 bestaande contacten aangehouden en versterkt. De meeste contacten vonden plaats rondom de projectgroep functioneel herstel, waarin samen met professionals, docenten en ervaringsdeskundigen gesproken wordt over zelfregulatie en hoe dit een plek kan krijgen binnen de beroepspraktijk. Hierdoor zijn organisaties vanuit de GGZ-sector nauw betrokken geweest bij het ontwikkelingsproces van de ZEEF-methodiek en de verdere uitwerking van de theoretische ondergrond van de methodiek (ZEEF: zelfregulatie en executieve functies).
Deze samenwerking heeft er ook toe geleidt dat het lectoraat samen met professionals en ervaringsdeskundigen een cursus heeft ontwikkeld voor de beroepspraktijk. In deze cursus worden professionals bijgeschoold in kennis van zelfregulatie en executieve functies, en krijgen zij handvatten hoe zij hierover het gesprek met hun cliënten aan kunnen gaan. In het najaar van 2017 is er gestart met een bescheiden pilot van de cursus bij GGZ inGeest en Stichting Anton Constandse. Hier hebben ongeveer 16 professionals aan deelgenomen. De eerste resultaten van de evaluatie zijn zeer positief en professionals geven aan dat zij naast alle informatie ook behoefte hebben om methodisch aan de slag te gaan met zelfregulatie. Inmiddels wordt er daarom ook binnen het lectoraat GGZ gewerkt aan een training zodat professionals kunnen leren hoe zij met de ZEEF-methodiek kunnen werken.
In 2017 heeft lector Jaap van der Stel de tussentijdse resultaten gepresenteerd aan de deelnemersraad van Kenniscentrum Phrenos. In december 2015 heeft het lectoraat GGZ, in samenwerking met GGZ inGeest, de Lustrumprijsvraag van Kenniscentrum Phrenos gewonnen. Tijdens de deelnemersraad werd het lectoraat GGZ gevraagd de stand van zaken van het project te presenteren.
Eind 2017 is het lectoraat deelnemer in het SIA kennisnetwerk zelfmanagement.
Medio 2017 organiseerde het lectoraat, samen met de stichting Filosofie & Psychiatrie, op de hogeschool een symposium over psyche en klimaat. Het doel van dit symposium was aandacht te vragen voor de psychische effecten van de klimaatverandering (opwarming van de aarde, onbestendiger weer, te verwachten migratiestromen, risico’s voor de psychische gezondheid) en de vraag wat we hiermee kunnen of moeten doen.
Onderwijs en professionalisering
Begin 2017 verscheen van de hand van lector Jaap van der Stel het studieboek voor het hbo: Inleiding in de psychische gezondheidszorg. Amsterdam: Boom.
Medio 2017 verscheen eveneens van Jaap van der Stel de derde, geheel gereviseerde editie van Wat elke professional over verslaving moet weten. Houten: BSL.
Sinds medio 2016 fungeerde de projectgroep Taal & Context waaraan docenten en praktijkwerkers van buiten de hogeschool deelnamen. Deze projectgroep heeft inzichten opgeleverd die worden verwerkt in een in 2018 te verschijnen studieboek. De projectgroep heeft zich geëvolueerd tot de projectgroep LOF.
Medio 2017 is de projectgroep LOF - leren, ontwikkelen en (beroepsmatig) functioneren - van start gegaan. Binnen deze projectgroep werkt het lectoraat samen met docenten, decanen en andere medewerkers van Hogeschool Leiden om innovatieve ideeën te genereren om het studiesucces van studenten te bevorderen. Executieve functies vormen hierin een belangrijk aandachtspunt en de projectgroep LOF heeft dan ook als doelstelling om de brede kennis van het lectoraat omtrent executieve functies toe te passen op het functioneren van studenten in het hoger beroepsonderwijs.
Begin 2017 is er op Hogeschool Leiden een groep geformeerd die zich bezig heeft gehouden met het opstellen van ontwerpprincipes voor het onderwijs van Hogeschool Leiden. Vanuit projectgroep LOF is het lectoraat GGZ daar sinds eind 2017 zijdelings bij betrokken en wordt er meegedacht over het verbeteren van het studierendement van studenten op Hogeschool Leiden. Inmiddels is de periode van verdere concretisering van de ontwerpprincipes aangebroken en zal het lectoraat GGZ hier een bijdrage aan leveren vanuit het referentiekader van zelfregulatie en executieve functies.
Zoals ieder jaar heeft het lectoraat in 2017 een opdracht uitgezet voor afstuderende SPH- en MWD-studenten. Deze opdrachten richten zich in de meeste gevallen op zelfregulatie en het gebruik van de ZEEF-methodiek binnen GGZ-instellingen. Vorig jaar hebben drie studenten gewerkt aan twee opdrachten, uitgevoerd binnen Stichting Anton Constandse. Hiernaast heeft een tweetal studenten van de opleiding Kunstzinnige Therapie een opdracht uitgevoerd die erop gericht was uit te zoeken hoe kunstzinnige werkvormen kunnen bijdragen aan meer inzicht in aspecten van zelfregulatie.
Binnen het project eHealth van de minor GGZ agoog heeft het lectoraat GGZ ruimte gekregen voor een project rond de ZEEF-methodiek. Een projectgroep vierdejaars studenten is getraind in het gebruik van de ZEEF-methodiek, zodat zij studenten met studievertraging konden interviewen aan de hand van de methodiek. Voor de minorstudenten was dit een boeiend project en voor de geïnterviewde studenten heeft het, zoals ze zelf aangaven, meer inzicht opgeleverd in hun eigen leerprocessen.
Tot slot is Juul Koene, onderzoeker bij het lectoraat GGZ, in januari 2017 gestart met een promotieonderzoek waarin zij de ZEEF-methodiek verder ontwikkelt voor mensen met een bipolaire stoornis op basis van hun ervaringen. Deze ervaringen onderzoekt zij middels kwalitatief onderzoek, zodat de methodiek verder aangepast kan worden en vervolgens getest. Het onderzoek zal gedeeltelijk bij GGZ inGeest en Altrecht uitgevoerd worden. De Commissie Wetenschappelijk Onderzoek van GGZ inGeest heeft het onderzoeksvoorstel onlangs goedgekeurd op wetenschappelijke kwaliteit.
Kennisontwikkeling
Lector Jaap van der Stel heeft in 2017 meerdere presentaties gehouden over diverse onderwerpen functioneel en persoonlijk herstel en precisiepsychiatrie.
Juul Koene, onderzoeker bij het lectoraat GGZ en promovenda bij Tilburg University, heeft in 2017 een aantal presentaties gegeven over haar promotieonderzoek. Ze heeft een posterpresentatie gegeven op het internationale ENMESH-congres, dat in 2017 in Groningen plaatsvond. Op het Phrenos Psychosecongres in Zwolle heeft ze een presentatie gegeven over haar promotieonderzoek.
Naast de voornoemde boeken heeft Jaap van der Stel een reeks columns geschreven voor Discura.nl en het Tijdschrift Verslaving.