Verantwoording 2021

De verantwoording over 2021 van het lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling. 

Beroepspraktijk en maatschappij

Gemeente Leiden subsidieert sinds een jaar het longitudinale onderzoek Leuker voor Later. Uitkomsten zijn gepresenteerd tijdens lezingen, radio- en podcast-optredens en bij meerdere congressen. Er zijn kwantitatieve (vragenlijsten) en kwalitatieve (interviews en spelobservaties) uitkomsten geanalyseerd en teruggekoppeld in de vorm van (wetenschappelijke) artikelen en factsheets. Daarnaast is het onderzoeksrapport Leuker voor Vaders verschenen, waar met behulp van een subsidie van Janivo Stichting is onderzocht wat vaders nodig hebben om goed in hun vel te zitten. Hiervoor hebben we samengewerkt met onder andere JES Rijnland, CJG, GGD en Stichting opvoeden.

De preventieve cursus OuderTeam is inmiddels erkend op het niveau ‘Goed Beschreven’ in de RIVM-databank. De cursus is aangeboden aan ouders via welzijnsorganisaties in Rotterdam, de Achterhoek, Brabant, Weert en het Westland. Er zijn professionals in (o.a.) Groningen, Vlissingen en 20 medewerkers van Kwadraad getraind. Daarnaast is een start gemaakt met de ontwikkeling van een werkboek voor ouders. Ruim 600 ouders hebben de cursus inmiddels gevolgd.

Voor het primair en voortgezet onderwijs (PO en VO) zijn, in samenwerking met SOL, welzijnsorganisaties en scholen levensvaardighedenprogramma’s en ouderprogramma’s ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Deze zijn gesubsidieerd door gemeente Rotterdam, Oegstgeest en door diverse scholen en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dit heeft voor PO geresulteerd in: levensvaardighedenpaspoort voor ouder en kind, toolkits voor onderwijs, wijk en thuis, leerlingvolgsysteem voor de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen en voor VO: nieuw docentenhandleiding en leerlingenboek.
Er is een RAAK-publiek aanvraag ‘levensvaardigheden in gezinshuizen’ ingediend, samen met onder andere collega-lectoren Peer van der Helm en Chris Kuipers. Deze is niet gehonoreerd.

Een ZonMw-aanvraag ‘Onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap’ in samenwerking met onder andere de VU en Horizon is wel gehonoreerd. Tenslotte is de toolkit LifeSkills voor studenten ontwikkeld. Deze wordt in 2022 middels gelden uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) verder ontwikkeld en geïmplementeerd in het hoger onderwijs. De lector doet mee in verschillende platforms, waaronder het Landelijke netwerkbijeenkomsten Studentenwelzijn, Scheiden zonder schade en de Academische werkplaats Samen.

Onderwijs en professionalisering

Studenten sluiten aan bij ons longitudinale onderzoek Leuker voor Later. Hier verrichten zij kwalitatief of kwantitatief onderzoek. Een belangrijke ontwikkeling is dat in 2021 studenten van de minor Levensloop van de opleiding Toegepaste Psychologie (TP) als onderdeel van hun onderwijs de Leuker voor Later ouders hebben geïnterviewd. De studenten worden voor het interviewen van de ouders door het lectoraat getraind.

Ook krijgen studenten in de minor Innovatie in het sociale domein van de opleiding Sociaal Werk (SW) de mogelijkheid om, na een training door het lectoraat, spelobservaties van de Leuker voor Later ouders te coderen. Verder wordt door middel van afstudeeropdrachten, andere minoren en projecten structureel gebruik gemaakt van de kennis van het lectoraat. Er zijn diverse lezingen gehouden en colleges gegeven over de interventie OuderTeam en het onderzoek hiernaar.

Tijdens (gast)colleges geven we de studenten de meest recente (wetenschappelijke) informatie over OuderTeam en andere onderwerpen die gerelateerd zijn aan het thema partnerrelatie en voorbereiden op ouderschap. Veel bachelor- en masterstudenten hebben zich aangemeld voor stages en afstudeerplekken. Voor de meeste studenten hadden we plek.

Bij de opleiding Toegepaste Psychologie worden ook colleges over Levensvaardigheden gegeven. Meerdere studenten hebben afstudeeronderzoeken en minoropdrachten verricht naar behoeften van ouders en levensvaardigheden.

Het project LifeSkills voor studenten heeft geresulteerd in een Levensvaardighedenspel dat ingezet kan worden tijdens bijvoorbeeld de studieloopbaanbegeleiding (SLB). Dit spel is samen met een honours student doorontwikkeld tot een definitief spel en opgenomen in de toolbox, zodat docenten binnen de hogeschool en wellicht ook docenten of anderen buiten de hogeschool er gebruik van kunnen maken.Tot slot is er een leernetwerk opgericht voor docenten en studenten om de tools in de toolbox te evalueren en nieuwe tools toe te voegen. De lector speelt sinds 2 jaar samen met lector Suzan van der Pas een actieve rol bij het vorm en inhoud geven van de nieuwe minor OISD. Beide jaren hebben studenten zich opgegeven voor onderzoeksopdrachten bij het lectoraat.

Kennisontwikkeling

In samenwerking met lector Chris Kuiper (ook bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam) is gewerkt aan het opstarten van een promotietraject waarin de onderzoeksgegevens uit de eerste fase van het Leuker voor later onderzoek geanalyseerd worden. Hiervoor is een promotiebeurs voor leraren ingediend. Ook is een eerste internationaal artikel aangeboden aan een tijdschrift. De tussentijdse onderzoeksresultaten van Leuker voor Later zijn gepresenteerd op het Opgroeien-congres voor professionals in Brussel (EXPOO). Kwantitatief effectonderzoek naar OuderTeam komt goed van de grond; inmiddels hebben ruim 300 ouders die het programma hebben gevolgd de voormeting ingevuld, de nametingen druppelen binnen. Ongeveer 50 ouders hebben alleen de vragenlijst ingevuld (controlegroep).

Voor het project Levensvaardigheden zijn in het kader van participatief actieonderzoek (Gelijke Kansen Alliantie) diverse kinderen, jongeren, ouders en professionals bevraagd over belangrijke levensvaardigheden en moeilijke situaties. Op basis daarvan zijn een levensvaardighedenpaspoort en diverse toolkits voor ouders, school en wijk ontwikkeld. Uitkomsten van onderzoek naar tevredenheid zijn zichtbaar gemaakt in de vorm van een factsheet en een onderzoeksrapport.

Verder is de docentenhandleiding en het leerlingenmateriaal VO vernieuwd. Voor LifeSkills voor Studenten is een toolbox en het Levensvaardighedenspel ontwikkeld. Dit wordt ook beschikbaar gesteld voor andere hogescholen en professionals die met jeugd en opvoeders werken. Er worden regelmatig lezingen gehouden en vinden mediaoptredens plaats over verschillende thema’s (zie nieuwsoverzicht).

De lector is copromotor van een onderzoekster van de Haagse Hogeschool met als thema Life Skills op voortgezet onderwijs. In dit kader is afgelopen jaar weer een internationaal artikel gepubliceerd. Verder is zij betrokken bij een RAAK subsidie van lector Anne Krabbendam en is zij, samen met Chris Kuiper, gestart met een RAAK subsidie naar onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap. Er is een visiedocument geschreven over de toekomst van het lectoraat, waarin meer aandacht is voor het versterken van levensvaardigheden van gezinnen. Dit document zal in 2022 handen en voeten krijgen.

Vanuit alle projecten zijn veel lezingen en trainingen verzorgd voor professionals. We hebben aanvragen ingediend om tijdens ‘Leiden 2022’ verschillende lezingen/workshops te verzorgen over welzijn studenten en versterken levensvaardigheden. We mogen in 2022 drie tot vier workshops verzorgen.