naar homepagina
Hogeschool Leiden

Verantwoording 2020

De verantwoording over 2020 van het lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling. 

Beroepspraktijk en maatschappij

Leuker voor Later
Gemeente Leiden subsidieert het longitudinale onderzoek Leuker voor Later en het programma OuderTeam. In 2020 zijn lezingen gehouden, hebben radio-optredens plaatsgevonden, zijn (inter)nationale artikelen gepubliceerd en is het boekje Ouderschap is Jongleren uitgegeven bij Uitgeverij SWP. Dit boekje is bestemd voor ouders en professionals en bestaat uit onderzoeksgegevens van 4 jaar Leuker voor Later onderzoek, praktische tips voor ouders en onderdelen uit het programma OuderTeam. Fase 2 van Leuker voor Later is gestart (de kinderen zijn nu 4 jaar).  In 2021 worden kwantitatieve (vragenlijsten) en kwalitatieve (interviews en spelobservaties) uitkomsten geanalyseerd en teruggekoppeld in de vorm van (wetenschappelijke) artikelen, posters, infographics, boekjes en interventies. In 2020 is met behulp van een subsidie van Janivo Stichting onderzoek gestart onder vaders (Leuker voor Vaders) en wat zij nodig hebben om goed in hun vel te zitten. In 2021 verschijnt hierover een onderzoeksrapport. Hiervoor werken we samen met onder andere JES Rijnland, CJG, GGD en Stichting opvoeden.

OuderTeam
Voor OuderTeam werken we samen met de gemeenten Rotterdam, Leiden en Katwijk, de Achterhoek, Brabant ,Weert en partners in België. Gemeenten subsidiëren OuderTeam. In 2020 zijn zelfstandige ondernemers in Den Haag, Lissen en Zutphen gestart. De training en bijbehorende handleiding voor professionals zijn aangepast op basis van de laatste feedback. Ook is een online training voor professionals ontwikkeld. De reacties hierop zijn positief. In 2020 is een aanvraag ingediend bij de RIVM-databank voor het predicaat‘ Goed beschreven‘. Inmiddels is bekend dat OuderTeam erkend is op dit niveau. In 2020 hebben ongeveer 400 ouders het programma gevolgd en vragenlijsten ingevuld (experimentele groep). In 2021 zal de focus liggen op het werven van ouders die alleen vragenlijsten invullen (controlegroep), zodat we beide groepen met elkaar kunnen vergelijken en de effecten van OuderTeam kunnen meten. We verwachten in 2021 een aanvraag in te dienen bij RIVM voor het niveau ‘Effectief’.

Levensvaardigheden
Voor Levensvaardigheden in onderwijs en opvoeding doen we middels een OCW-subsidie al een aantal jaren kwalitatief onderzoek naar Levensvaardigheden in primair onderwijs (po), in samenwerking met ouders, kinderen, gemeente Leiden, Libertas, JES Rijnland, Jeugd- en Jongerenwerk, CJG, TOS, basisscholen en  wijkorganisaties (Gelijke kansen alliantie). Hiervoor is samen met de doelgroep een levensvaardighedenpaspoort voor ouder en kind en toolkits voor ouders, onderwijs en wijken ontwikkeld. Dit materiaal is ook ontwikkeld voor een school in Nijkerk. In 2020 is hiervoor contact gezocht met SOL, een organisatie die in Leiden verantwoordelijk is gemaakt voor een goede zorg voor de Jeugd. Samen met hen gaan we in 2021 lessen levensvaardigheden aanbieden aan kwetsbare kinderen in Leiden. Verder is een leerlingvolgsysteem ontwikkeld zodat de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen in kaart kan worden gebracht.

Door de gemeente Rotterdam zijn twee subsidies gehonoreerd; Levensvaardigheden voor Ouder en Kind voor de Wijkacademie Feijenoord en Sociaal Emotioneel Leren voor medewerkers en gezinnen van ZuiderLokaal. Samen met de doelgroepen zijn en worden professionals getraind in het geven van lessen Levensvaardigheden aan kinderen en het ondersteunen van ouders hierbij. De onderzoeken vonden plaats in 2020 en lopen door tot eind 2021.

In 2020 is een RAAK-publiek aanvraag ingediend om te onderzoeken of het levensvaardighedenpaspoort ook passend gemaakt kan worden voor kwetsbare gezinnen (gezinshuizen). Deze aanvraag is ingediend met collega-lectoren Peer van der Helm (Residentiële Jeugdzorg), Chris Kuipers (Transformaties in de Zorg voor Jeugd) en lectoren van andere hogescholen, 2 hoogleraren en praktijkpartners.

Voor het project LifeSkills voor Studenten, gesubsidieerd door de faculteit SW&TP is een pilot toolbox LifeSkills voor docenten en studenten ontwikkeld. Samen met de afdeling Communicatie zijn we bezig deze interactiever te maken door bijvoorbeeld filmpjes toe te voegen van studenten en van docenten die de tools voor de toolbox hebben aangeleverd. De toolbox wordt ook beschikbaar gesteld voor andere hogescholen en mensen uit de beroepspraktijk, met de intentie gezamenlijk onderzoek te doen. Vanuit het lectoraat worden regelmatig lezingen gegeven over het thema en men participeert in Landelijke netwerkbijeenkomsten Studentenwelzijn.

Daarnaast doet de lector mee in verschillende platforms, zoals  ‘scheiden zonder schade’, in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), en lectorenplatform ‘kwetsbare (aanstaande) ouders met jonge kinderen’.

Onderwijs en professionalisering

Onderzoeksresultaten en methodieken landen in het onderwijs van Sociaal Werk (SW), Toegepaste Psychologie (TP), Leraar Basisonderwijs (Pabo) en Verpleegkunde in de vorm van colleges, afstudeeropdrachten en stages. 

Leuker voor Later
Studenten sluiten aan bij ons longitudinale onderzoek Leuker voor Later. Hiervoor verrichten zij kwalitatief of kwantitatief onderzoek. Een belangrijke ontwikkeling is dat in 2020 verder is onderzocht hoe het lectoraat structureel kan aansluiten bij het profiel ‘Levensloop’ van Toegepaste Psychologie. Dit heeft geresulteerd in het volgende: studenten TP gaan als onderdeel van hun onderwijs de Leuker voor Later ouders interviewen en de data onder begeleiding van het lectoraat analyseren. De studenten worden voor het interviewen van de ouders door het lectoraat getraind. Ook krijgen studenten in de minor Innovatie in het sociale domein de mogelijkheid om spelobservaties van de Leuker voor Later ouders te coderen. Verder wordt door middel van afstudeeropdrachten, andere minoren en projecten structureel gebruik gemaakt van de kennis van het lectoraat. Middels een RAAK Impuls subsidie wordt op basis van de Leuker voor Later data een nieuw model ontwikkeld voor beschermende factoren voor (kwetsbare) ouders. Dit model kan ook gebruikt worden door het Kenniscentrum Samen Redzaam.

OuderTeam
In 2020 zijn door het lectoraat lezingen gehouden en colleges gegeven over de interventie OuderTeam en het onderzoek hiernaar. Tijdens (gast)colleges geven we de studenten de meest recente (wetenschappelijke) informatie over OuderTeam en andere onderwerpen die gerelateerd zijn aan het thema partnerrelatie en voorbereiden op ouderschap. Veel bachelor en master studenten hebben zich aangemeld voor stages en afstudeerplekken. Voor de meeste studenten hadden we plek.

Levensvaardigheden
Samen met studenten heeft het lectoraat in 2020 kwalitatief onderzoek gedaan naar Levensvaardigheden in primair onderwijs (po). Lastige situaties van kinderen, benodigde levensvaardigheden en mogelijke ondersteuning voor kinderen en opvoeders zijn in kaart gebracht en vastgelegd in een onderzoeksrapport. Daarnaast hebben studenten samen met het lectoraat tevredenheidsonderzoek verricht naar de ervaringen met het Levensvaardighedenpaspoort en de toolkits. Ook hebben studenten in 2020 geparticipeerd in één van de gesubsidieerde projecten in Rotterdam (ZuiderLokaal). In 2021 kunnen studenten zich aanmelden om mee te doen met het andere gesubsidieerde project, Wijkacademie Feijenoord.

Het onderzoek LifeSkills voor studenten heeft geresulteerd in een Levensvaardighedenspel dat ingezet kan worden tijdens bijvoorbeeld de studieloopbaanbegeleiding (SLB). Dit spel is in 2020 samen met een honoursstudente doorontwikkeld tot een definitief spel. In 2021 wordt het spel opgenomen in de toolbox, zodat docenten binnen de hogeschool en wellicht ook docenten of anderen buiten de hogeschool er gebruik van kunnen maken. In 2021 gaat het spel ook gedigitaliseerd worden. Voor het evalueren van de tools in de toolbox en het toevoegen van nieuwe tools worden leernetwerken georganiseerd voor studenten en docenten. 

Andere onderwijsactiviteiten
Projectgroepen van de minor Ouderschap, Opvoeding en Preventie (OOP) hebben in 2019 een kwartetspel en kalender ontwikkeld voor in het onderwijs, in de wijk en thuis. Dit is verder ontwikkeld in 2020 en kan in 2021 aangeboden worden als aanbod naast het levensvaardighedenpaspoort.

Alle samenvattingen van scripties staan op onze website, zodat de beroepspraktijk, docenten en studenten weten wat voor onderzoeken we doen en op welke thema’s studenten bij ons kunnen afstuderen. 

De lector is actief betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe minor Ontwikkelen en innoveren in het Sociale Domein. Verder geeft zij les aan en begeleidt zij masterstudenten (Jeugdzorg) bij hun afstuderen.

Kennisontwikkeling

Leuker voor Later
De uitkomsten van Leuker voor Later staan beschreven in een verantwoordingsrapport, dat naar ons netwerk gestuurd is en in het boekje ‘Ouderschap is jongleren’, dat in 2020 is uitgegeven door uitgeverij SWP. Uitkomsten van het onderzoek worden ook tijdens lezingen verspreid.
In 2020 is Fase 2 van Leuker voor Later opgestart. Aangezien de kinderen nu naar school gaan zijn de vragenlijsten en interviews aangepast met thema’s zoals samenwerking tussen ouders en school en beleving ouderschap met een schoolgaand kind. In 2020 is gewerkt aan een internationaal artikel, dat in 2021 aangeboden gaat worden aan een tijdschrift.

OuderTeam
Effectonderzoek naar OuderTeam is in 2019 van start gegaan (kwantitatief onderzoek) en komt goed van de grond; inmiddels hebben ruim 200 ouders die het programma hebben gevolgd de voormeting ingevuld, de nametingen druppelen binnen. Ongeveer 40 ouders hebben alleen de vragenlijst ingevuld (controlegroep). Naar aanleiding van de uitkomsten zal in 2021 in ieder geval één internationaal artikel gepubliceerd worden. In 2020 is een handleiding geschreven en gepubliceerd over de training OuderTeam voor professionals, een onderzoeksrapport verschenen over de tussentijdse resultaten van OuderTeam en een blog geschreven over samen opvoeden.

Levensvaardigheden
Voor het project Levensvaardigheden in onderwijs en opvoeding maken we gebruik van participatief actieonderzoek (Gelijke Kansen Alliantie). De doelgroep zijn kinderen van groep 1 t/m 8 en hun leefomgeving (thuis, in de wijk en op school). In co-creatie met de doelgroepen hebben we het Levensvaardighedenpaspoort en de toolkits voor ouders, school en wijk ontwikkeld. Uitkomsten van onderzoek naar effecten/tevredenheid zullen in 2021 zichtbaar worden gemaakt in de vorm van artikelen, posters en presentaties. In 2020 is een onderzoeksrapport gepubliceerd over behoefteonderzoek bij kinderen, onderwijs en ouders over het paspoort en de toolkits. 

Voor LifeSkills voor Studenten is een toolbox en het Levensvaardighedenspel ontwikkeld. Dit wordt ook beschikbaar gesteld voor andere hogescholen en professionals die met jeugd en opvoeders werken. Er worden regelmatig lezingen gehouden over dit thema. De lector is copromotor van een onderzoekster van de Haagse Hogeschool met als thema Life Skills op voortgezet onderwijs. Verder is zij betrokken bij een RAAK subsidie van lector Anne Krabbendam en gaat zij, samen met lector Chris Kuiper, starten met een RAAK subsidie naar onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap.  

Algemeen
Er zijn in 2020 diverse artikelen gepubliceerd in wetenschappelijke en populaire tijdschriften, in boeken, vakbladen en blogs. Via Facebook, Twitter en LinkedIn verspreiden we uitkomsten van ons onderzoek en maken we nieuwe initiatieven bekend. In 2020 zijn artikelen over één van de projecten van het lectoraat geplaatst in dagblad Trouw, de Volkskrant, het Haarlemsdagblad en Science Guide. Verder heeft de lector interviews gegeven voor Radio 1 en Eén Vandaag.