Verantwoording 2020
De verantwoording over 2020 van het lectoraat LVB en risicovol gedrag over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Beroepspraktijk en maatschappij
Het lectoraat brengt bestaande kennis uit verschillende sectoren bijeen en beoogt daarnaast nieuwe, specialistische kennis over delinquente jongeren met een LVB te genereren. De kennis uit de onderzoeken wordt op verschillende manieren gedeeld met het veld, zoals via publicaties, presentaties, trainingen, factsheets en deelname aan expertbijeenkomsten. Dit jaar werden bijvoorbeeld lezingen en workshops gehouden over jongeren met een lvb online, over jongeren met een lvb voor de (jeugd)rechter, over lvb en delinquent gedrag, over slachtoffers met een lvb in de strafrechtsketen en over het gebruik van de SCIL bij Veilig Thuis.
In februari werd door het lectoraat een studiemiddag georganiseerd op Hogeschool Leiden over het thema ‘afstand en nabijheid in de zorg voor jongeren met een lvb’. Op deze middag werden de resultaten gepresenteerd van grotendeels door studenten uitgevoerd onderzoek onder medewerkers in de zorg, en deed een groot aantal medewerkers van diverse zorginstellingen mee aan diverse workshops die onder andere gericht waren op visievorming omtrent dit thema. In juni is deze studiemiddag nog een keer (online) georganiseerd voor medewerkers van Middin. In oktober werd twee keer een bijdrage geleverd aan de Livestream talkshow ‘LVB doet mee’, die werd georganiseerd rondom de presentatie van de documentaire ‘Met lef en liefde’. Ten slotte is er ook in 2020 weer gewerkt aan handreikingen LVB voor de strafrechtsketen. De handreikingen voor de zittende en staande magistratuur, de advocatuur en de JJI’s zijn afgerond, waarmee de voorgenomen serie compleet is.
Onderwijs en professionalisering
De kennis die binnen het lectoraat vergaard wordt vindt zijn weg naar docenten en studenten op een aantal manieren. Het lectoraat kent een kenniskring met diverse docenten van de verschillende opleidingen binnen de faculteit SW&TP waarmee diverse keren per jaar de bevindingen van het lectoraat besproken worden en gekeken wordt hoe onderzoek en onderwijs op elkaar afgestemd kunnen worden. Met name aan het profiel LVB levert het lectoraat zo een substantiële bijdrage. Deze bijdrage bestaat bijvoorbeeld uit het aandragen van kennis en onderwijsthema’s, maar ook in het opzetten van in het onderwijs vervlochten onderzoeksopdrachten. Zo zijn studenten van de minor en het profiel LVB in 2020 ondersteund door het lectoraat aan de slag gegaan met onderzoek op het gebied van omgaan met risicovol gedrag en Positive Risk Taking in de zorg voor mensen met een LVB.
Behalve in het LVB-onderwijs zijn in 2019 ook binnen andere profielen van de faculteit Sociaal Werk & Toegepaste Psychologie, binnen de Master Jeugdzorg en voor de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening weer colleges en lessen verzorgd over LVB, jeugdcriminaliteit, online gedrag en de SCIL. Ook buiten Hogeschool Leiden werden diverse gastcolleges verzorgd. Zo kwam een groot aantal studenten in aanraking met de problematiek van een doelgroep die zij vrijwel zeker in hun toekomstige werk tegen zullen komen. Studenten kunnen ten slotte ook stage lopen of hun afstudeerscriptie schrijven bij het lectoraat. In het studiejaar 2019 -2020 hebben zo’n 15 studenten van de opleidingen Sociaal Werk, Toegepaste Psychologie en Sociaal Juridische Dienstverlening van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
Kennisontwikkeling
In het bovenstaande is al gewag gemaakt van de in 2020 lopende activiteiten omtrent de thema’s ‘afstand en nabijheid’ en ‘risicovol gedrag’. Naast deze projecten zijn wij bezig geweest op een aantal andere vlakken.
In 2019 waren we op verzoek van het Ministerie van Justitie en Veiligheid gestart met een onderzoek naar de vraag of de SCIL ook afgenomen kan worden via een videoverbinding. Dit verzoek kwam voort uit de wens de herkenning van LVB in de zogenaamde ZSM-procedures te vergroten. Het probleem hierbij is dat men de verdachte vaak alleen spreekt door middel van telehoren. Voor dit onderzoek is bij een groep van circa 90 mensen (deels LVB en deels MBO) de SCIL tweemaal afgenomen met een tussenpozen van minimaal 6 weken. Dit onderzoek is begin 2020 afgerond met een rapport en een factsheet. Daarnaast is een internationaal artikel over dit onderzoek gepubliceerd.
In 2020 zij we op verzoek van de 3RO gevraagd om proeftuin op te zetten rond de start van de implementatie van het ‘projectplan LVB’, een plan dat er op gericht is dat professionals van de reclassering de kennis uit opleidingen en tools op het gebied van LVB benutten en toepassen in het werk en dat die kennis is geïntegreerd in de dagelijkse praktijk. Na enig uitstel door de Covid-19 pandemie in dit project in oktober toch gestart. In april 2021 wordt dit project naar verwachting afgerond.
Het lectoraat is in samenwerking met Pauline Schuyt (hoogleraar sanctierecht en straftoemeting bij het Instituut voor Strafrecht & Criminologie van de Universiteit Leiden) en het Ministerie van Justitie in het najaar van 2020 met een serie (digitale) expertbijeenkomsten en focusgroepen gestart met als doel het verzamelen van informatie uit verschillende perspectieven die een eerste aanzet vormen tot visieontwikkeling over de vraag of de sanctietoemeting bij LVB anders moet zijn of hetzelfde als bij mensen zonder LVB. In de zomer van 2021 verwachten we de bevindingen te kunnen presenteren.
Ten slotte is het lectoraat betrokken bij een procesevaluatie LVB in de strafrechtsketen.
De afgelopen jaren is binnen het strafrecht de aandacht voor mensen met een licht verstandelijke beperking toegenomen. Deze aandacht heeft geleid tot onder andere landelijke werkgroep ‘LVB in het strafrecht’ die een verbeterplan en werkagenda heeft opgesteld. Het WODC heeft onderzoeksbureau Significant APE en Hogeschool Leiden opdracht gegeven tot een procesevaluatie waarbij gekeken wordt of en hoe de verschillende ketenpartners in de strafrechtketen de activiteiten zoals in het verbeterplan en de werkagenda zijn afgesproken tot op heden hebben geïmplementeerd. In deze procesevaluatie is ook opgenomen dat jongeren en volwassenen met een LVB bevraagd worden over hun ervaring met de diverse actoren in de strafrechtsketen. Dit deel van het onderzoek is uitgevoerd door het lectoraat.