Verantwoording 2019
De verantwoording over 2019 van het lectoraat Licht Verstandelijke Beperking en Jeugdcriminaliteit over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Beroepspraktijk en maatschappij
Het lectoraat brengt bestaande kennis uit verschillende sectoren bijeen en beoogt daarnaast nieuwe, specialistische kennis over delinquente jongeren met een (licht) verstandelijke beperking (LVB) te genereren. De kennis uit de onderzoeken wordt op verschillende manieren gedeeld met het veld, zoals via publicaties, presentaties, trainingen, factsheets en deelname aan expertbijeenkomsten.
Zo brachten we in 2019 een boekje uit over besluitvorming rond aangifte van strafbaar gedrag binnen de LVB-zorg. Dit boekje, ‘Met zorg naar de politie’ was het resultaat van een langlopend project waarbij in een periode van ongeveer vijf jaar ruim twintig studenten onderzoek deden naar dilemma’s rondom aangifte bij cliënten met een LVB.
Dit onderzoek leidde tot een checklist die medewerkers in de zorg voor mensen met een LVB kan helpen tot weloverwogen beslissingen omtrent aangifte te komen. In het boek wordt deze checklist nader toegelicht. Over de checklist en de dilemma’s omtrent aangifte doen zijn in 2019 diverse presentaties gegeven. Ook is een nieuwsbrief gestart die de diverse zorginstellingen die met dit thema aan de slag willen informeert over initiatieven en ontwikkelingen.
In mei 2019 werd door het lectoraat een studiemiddag georganiseerd op Hogeschool Leiden over LVB en schoolverzuim. Op deze middag werden de resultaten gepresenteerd van de door ZonMW gefinancierde proeftuin ‘Herkenning en begeleiding van leerlingen met een LVB en schoolverzuimproblematiek’. Deze Leidse Proeftuin was een gezamenlijk initiatief van Regioplan Beleidsonderzoek, Hogeschool Leiden, gemeente Leiden (team Beleid Maatschappelijke Ontwikkeling), het RBL (en RMC) Holland Rijnland, en Ingrado (Vereniging van Leerplicht). In de Proeftuin werd geëxperimenteerd met het screenen naar een LVB en werd gezocht naar handvatten voor docenten om leerlingen met een LVB beter te ondersteunen. Op de studiemiddag werd door professionals uit de diverse betrokken werkvelden gediscussieerd over hoe men hier in de praktijk mee aan de slag kon.
Ten slotte is er in 2019 weer gewerkt aan diverse handreikingen LVB voor de strafrechtsketen. De handreiking voor Slachtofferhulp Nederland is in dit jaar afgerond. Verder is nauw samengewerkt met de diverse werkvelden om input te verzamelen voor handreikingen voor de zittende en staande magistratuur, de advocatuur en de JJI’s. Deze worden in de eerste helft van 2020 afgerond.
Onderwijs en professionalisering
De kennis die binnen het lectoraat vergaard wordt vindt zijn weg naar docenten en studenten op een aantal manieren. Het lectoraat kent een kenniskring met docenten van de opleidingen binnen de faculteit Sociaal Werk & Toegepaste Psychologie (SW&TP) waarmee enkele keren per jaar de bevindingen van het lectoraat besproken worden en gekeken wordt hoe onderzoek en onderwijs op elkaar afgestemd kunnen worden.
Met name aan het profiel LVB en de minor LVB levert het lectoraat zo een substantiële bijdrage. Deze bijdrage bestaat bijvoorbeeld uit het aandragen van kennis en onderwijsthema’s, maar ook in het opzetten van in het onderwijs vervlochten onderzoeksopdrachten. Zo zijn studenten van de minor en het profiel LVB in het najaar van 2019 ondersteund door het lectoraat aan de slag gegaan met onderzoek op het gebied van afstand en nabijheid in de zorg voor jongeren met een LVB. Ook hebben zij naar aanleiding van het onderzoek ‘met zorg naar de politie’ gesprekken gevoerd met collega’s van hun stageplek over kritische beroepssituaties omtrent delinquent gedrag van cliënten.
Behalve in het LVB-onderwijs zijn in 2019 ook binnen de verschillende minoren in de faculteit SW&TP en de Master Jeugdzorg weer colleges verzorgd over het thema LVB en jeugdcriminaliteit. Ook buiten Hogeschool Leiden werden diverse gastcolleges verzorgd. Zo kwam een groot aantal studenten in aanraking met de problematiek van een doelgroep die zij vrijwel zeker in hun toekomstige werk tegen zullen komen.
Studenten kunnen ook stage lopen of hun afstudeerscriptie schrijven bij het lectoraat. In het studiejaar 2018-2019 hebben ruim twintig studenten van de opleidingen Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD), Toegepaste Psychologie (TP) en Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) van deze mogelijkheid gebruikgemaakt.
Kennisontwikkeling
In het bovenstaande is al gewag gemaakt van de in 2019 lopende projecten omtrent LVB en schoolverzuim, omtrent aangifte doen bij cliënten met een LVB, en ten behoeve van handreikingen LVB voor de strafrechtsketen. Naast deze projecten zijn wij bezig geweest op een aantal andere vlakken.
Eind 2015 is Rogier de Groot gestart met zijn door NWO gefinancierde promotietraject ‘Online en beperkt’. Dit lopende onderzoek richt zich op veiligheidsrisico’s in het gebruik van internet, zoals cyberpesten en oplichting bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Het onderzoek wil een eerste aanzet geven om deze leemte op te vullen door het online risicogedrag van LVB-jongeren en de daaraan ten grondslag liggende risicofactoren in kaart te brengen.
In 2019 is het eerste artikel gepubliceerd, over de methodologische complicaties bij het doen van onderzoek bij deze doelgroep. In 2019 worden de resultaten van een onderzoek onder de jongeren geanalyseerd en beschreven. Tevens is er met vier studenten TP een onderzoek gestart naar de visie van begeleiders op het online leven van hun cliënten. Hiermee wordt de basis gelegd voor het derde artikel.
In 2018 en 2019 is ook gewerkt aan een plan- en procesevaluatie van de training 'Stoere Stemmer', die gericht is op het effectueren van het stemrecht van mensen met een (licht) verstandelijke beperking. De training was gericht op de gemeentelijke verkiezingen van 21 maart 2018. Dit onderzoek sluit aan op de brede taak van het lectoraat om praktijkkennis te verzamelen over mensen met een LVB en uitdagingen die zij ervaren in de samenleving. Het onderzoek heeft in 2018 geleid tot een infographic met daarbij aansluitend een onderlegger (een verkort onderzoeksverslag).
Na de plan- en procesevaluatie van de training zijn verbeteringen doorgevoerd die in 2019 door het lectoraat in opdracht van STRAS zijn gemonitord rond de provinciale staten verkiezingen. De resultaten hiervan zijn weergegeven in een eindverslag waarin de onderzoekers ‘Stoere Stemmer’ nog een keer kritisch tegen het licht houden en enkele lessen trekken voor de toekomst.
Tenslotte is het lectoraat door het Ministerie van Justitie en Veiligheid gevraagd onderzoek te doen waarbij wordt gekeken of de Screener voor intelligentie en licht verstandelijke beperking (SCIL) ook afgenomen kan worden via een videoverbinding. Dit verzoek komt voort uit de wens de herkenning van LVB in de zogenaamde ZSM-procedures te vergroten. Het probleem hierbij is dat men de verdachte vaak alleen spreekt door middel van telehoren. Voor dit onderzoek wordt bij een groep van 120 mensen (deels LVB en deels MBO) de SCIL tweemaal afgenomen met een tussenpoos van minimaal 6 weken. Dit onderzoek wordt begin 2020 afgerond.
Gestarte onderzoekstrajecten met financiering
Gestarte onderzoekstrajecten 2019, tweede geldstroom:
- Handreikingen, contract 4 keer advocatuur & rechters
gefinancierd door: ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV)
2019 - 2020 - Handreikingen, contract 2 keer Openbaar Ministerie
gefinancierd door: JenV
2019 - 2020 - SCIL via videoverbinding
gefinancierd door: JenV
2019 - 2020
Gestarte onderzoekstrajecten 2019, tweede en derde geldstroom:
- Inventarisatie pilots LVB
gefinancierd door: Significant/JenV
2019 - 2020