Verantwoording 2017

De verantwoording over 2017 van het lectoraat Licht Verstandelijke Beperking en Jeugdcriminaliteit over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.

Beroepspraktijk en maatschappij

Het lectoraat brengt bestaande kennis uit verschillende sectoren bijeen en beoogt daarnaast nieuwe, specialistische kennis over delinquente jongeren met een LVB te genereren. De kennis uit de onderzoeken wordt op verschillende manieren gedeeld met het veld, zoals via publicaties, presentaties, trainingen, factsheets en deelname aan expertbijeenkomsten.  

Zo kwam in 2017 een nieuwe, herziene druk uit van het boek "Beperkt in de Keten", een bundel onder redactie van Hendrien Kaal, Nico Overvest en Marjan Boertjes waarin 31 auteurs ervaring en expertise uit de wetenschap, in de forensische jeugdzorg en de forensische zorg voor volwassenen op het terrein van mensen met een licht verstandelijke beperking in de strafrechtsketen delen. 

Begin 2017 werd onder andere een studiemiddag georganiseerd over "Politiewerk met oog voor LVB". De gelijknamige handreiking LVB voor de politie, gemaakt in samenwerking met de politiedistricten Zeeland en De Baronie en studenten van de duale opleiding Toegepaste Psychologie voor Politie, was in de zomer gereed. Daarnaast werden diverse presentaties gegeven op studiedagen, symposia en teambijeenkomsten.  

Gedurende de periode januari tot en met april 2017 werd door Regioplan op verzoek van het WODC een pilot uitgevoerd in de jeugdstrafrechtketen met betrekking tot de screening van LVB (licht verstandelijke beperking) onder jeugdige justitiabelen met behulp van het mede door Hendrien Kaal ontwikkelde screeningsinstrument SCIL. Het lectoraat trainde de betrokken medewerkers in het gebruik van de SCIL. De pilot leidde tot de intentie het instrument landelijk te implementeren bij in ieder geval de Raad voor de Kinderbescherming en Halt.  

Ten slotte heeft de binnen het lectoraat inmiddels opgebouwde expertise op het gebied van onderzoek doen met mensen met een LVB een belangrijke rol gespeeld in de opzet en uitvoering van het onderzoek “Uit de schulden, (Blijvend) aan het werk!”, een onderzoeksproject onder penvoerderschap van het lectoraat Schulden & Incasso van de Hogeschool Utrecht (HU) en in samenwerking met het kenniscentrum sociale werkgelegenheid SBCM en MEE NL. Dit onderzoek was gericht op het voorkomen of terugdringen van financiële belemmeringen voor duurzame arbeidsparticipatie door mensen met een LVB. 

Onderwijs en professionalisering

De kennis die binnen het lectoraat vergaard wordt vindt zijn weg op een aantal manieren. Het lectoraat kent een kenniskring met diverse docenten van de verschillende opleidingen binnen de faculteit SW&TP waarmee diverse keren per jaar de bevindingen van het lectoraat besproken worden en gekeken wordt hoe onderzoek en onderwijs op elkaar afgestemd kunnen worden.  

Binnen de verschillende minoren in de faculteit Sociaal Werk & Toegepaste Psychologie en de Master Jeugdzorg zijn ook in 2017 weer colleges verzorgd over het thema LVB en jeugdcriminaliteit. Ook buiten Hogeschool Leiden werden diverse gastcolleges verzorgd. Zo kwam een groot aantal studenten in aanraking met de problematiek van een doelgroep die zij vrijwel zeker in hun toekomstige werk tegen zullen komen.  

Studenten kunnen ook stage lopen of hun afstudeerscriptie schrijven bij het lectoraat. In het studiejaar 2016-2017 hebben 18 studenten van de reguliere opleidingen Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en Toegepaste Psychologie en 7 studenten van de duale opleiding TP voor Politie van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.  

Kennisontwikkeling

Op verzoek van het WODC werd in 2017 onderzoek gedaan naar de (mogelijkheden tot) registratie van LVB binnen het justitiële domein. Gekeken is in hoeverre onderzoek naar de prevalentie van LVB op basis van de op dit moment beschikbare registraties in het justitiële domein mogelijk is, en wat er nodig is om in de toekomst tot een betrouwbare en valide inschatting van de prevalentie van LVB in het justitiële domein te komen op basis van registratiegegevens.  

In het kader van een RAAK subsidie zijn levensverhalen van criminele jongeren met een LVB opgetekend. Het doel van dit onderzoek is het beschrijven van interne en externe invloeden op kantelmomenten in de levensgeschiedenissen van jongeren met een LVB die in aanraking zijn (geweest) met politie en justitie en het verkennen van essentiële bestanddelen die onderdeel uitmaken van een aansprekend en reëel toekomstperspectief van deze doelgroep. Publicaties over dit onderzoek worden verwacht in 2018. 

Eind 2015 is Rogier de Groot gestart met zijn door NWO gefinancierde promotietraject ‘Online en beperkt’. Dit lopende onderzoek richt zich op veiligheidsrisico’s in het gebruik van internet, zoals cyberpesten en oplichting bij jongeren met een licht verstandelijke beperking. Het onderzoek wil een eerste aanzet geven om deze leemte op te vullen door het online risicogedrag van LVB-jongeren en de daaraan ten grondslag liggende risicofactoren in kaart te brengen. Tevens wordt er bij diverse ontmoetingen met het werkveld gesproken over manieren om hiermee in de praktijk om te gaan. In een aanpalend onderzoek levert Lesley van Scheppingen namens het lectoraat voor de Stichting Rotterdamse Avondschool, Stras, met drie studenten een bijdrage aan een evaluatie van het online leerprogramma Willie Webwijs, een interventie gericht op het versterken van digitaal burgerschap bij mensen met een licht verstandelijke beperking over de online risico’s. 

Tenslotte is ook in 2017 verder gegaan met een onderzoekslijn naar morele overwegingen omtrent de beslissing om crimineel gedrag van jongeren met een LVB al dan niet af te doen in het strafrecht. In 2017 is een samenwerking aangegaan met woonlocaties van Gemiva SVG, Ipse de Bruggen en ’s Heerenloo om gezamenlijk verder te verkennen hoe in de praktijk met dergelijke dilemma’s wordt omgegaan en hoe medewerkers geholpen kunnen worden bij de besluitvorming omtrent het betrekken van de strafrechtsketen bij delinquent gedrag. De intentie is deze onderzoekslijn in 2018 af te ronden met een congres voor het werkveld en de publicatie van de bevindingen.