Verantwoording 2022
De verantwoording over 2022 van het lectoraat Residentiële Jeugdzorg over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering en aan kennisontwikkeling.
Beroepspraktijk en maatschappij
In 2022 zijn er vijf subsidies succesvol afgerond: de subsidies RAAK COVID Lockdown in de instelling, RAAK Gezinshuizen Hoop een huis geven, het NHC Balkan-project, het ZonMW-project rondom loverboys en de Schakenbosch-subsidie.
De Covid-studie liet zien dat enerzijds de lockdown voor meer vrijheidsbeperking en onrust zorgde maar anderzijds ook meer rust omdat er minder ‘moest’.
De gezinshuizen groeien in Nederland snel maar er zijn ook zorgen over dit groeitempo, gelukkig zijn de leefklimaatresultaten zeer goed. Een doorontwikkeling van de kwaliteitscriteria gezinshuizen, waar het lectoraat in2021 heeft meegeholpen, is waarschijnlijk wenselijk.
In de westelijke Balkan (Albanië, Kosovo en Noord- Macedonië) werd het leef- leer- en werkklimaat van de jeugdgevangenissen onderzocht en verbeterd. Dat deden we samen met plaatselijke universiteiten, waarmee we ook na afloop van de EU-subsidie de succesvolle samenwerking continueren iets wat werd bezegeld door het tekenen van Memoranda of Understanding, waarbij ook de Nederlandse ambassadeurs aanwezig waren. Een Internationaal Handboek voor het Leefklimaat is in het Engels geschreven en wordt op de website geplaatst zodat landen zoals Estland maar ook de Balkanlanden dat gratis kunnen downloaden.
In de jeugdhulpinstelling Schakenbosch in Leidschendam Noord (gesloten jeugdzorg voor LVB) hebben hogeschooldocenten meegeholpen aan de transformatie van ‘gesloten tenzij naar open tenzij’ door het geven van teamcoaching. Inmiddels staat de poort bij Schakenbosch al meer dan een jaar open en is het leefklimaat verbeterd. Dat is geen geringe prestatie van de instelling en is een voorbeeld voor Nederland voor de afgesproken afschaffing van de gesloten jeugdzorg in 2030. Het laat zien dat het anders kan en investeren in medewerkers loont!
Het lectoraat neemt ook deel aan het maatschappelijk debat bijvoorbeeld in een hoorzitting van de Vaste Kamercommissie voor VWS van de Tweede Kamer over de zorg voor jongeren met complexe problemen (februari 2022).
Om medewerkers in de maatschappelijke opvang te ondersteunen is met behulp van subsidie van het Kwaliteitsfonds Forensische Zorg een zogenaamde ‘implementatiesubsidie’ gestart die voortborduurt op eerder onderzoek waarbij we medewerkers leren te reflecteren op de beroepspraktijk.
Tot slot zijn er meer dan 200 onderzoeken verricht naar het leef- leer- en werkklimaat in instellingen en gezinshuizen. Ook de jaarlijkse onderzoeken bij de Justitiële Jeugdinrichtingen en de Forensische zorg (TBS en FPA’s) werden verlengd.
Onderwijs en professionalisering
In 2022 is er een presentatie ontwikkeld met een handleiding, getiteld ‘Het paard, de ruiter en de krokodil’ die het moderne hersenonderzoek naar zelfregulatie koppelt aan pedagogische uitgangspunten van herstel, leefklimaat en zorgethiek (Ethics of Care, EOC). Die presentatie is behalve op hogeschool Leiden ook op vier andere hogescholen, in 12 instellingen, op drie congressen, twee universiteiten in Nederland en zes universiteiten in België, de Balkan en Estland gegeven en wordt heel goed ontvangen.
Aan de hand van een aantal casussen uit de praktijk is onderwijs ontwikkeld voor de minor GGZ en de minor Werken in het gedwongen kader. Het lectoraat neemt deel aan de Belgische Academische Werkplaats Leefklimaat (Universiteit van Gent).
Ook is er een documentaire ontwikkeld (‘vergeten meisjes’) die de latere impact weergeeft van seksueel misbruik in de thuissituatie.
In het kader van een ZonMW-subsidie Loverboys is er een spel ontwikkeld (‘Boobytrap’), waarbij hulpverleners leren om met jongeren lastige vragen, bijvoorbeeld over het stellen van grenzen te bespreken.
Kennisontwikkeling
In juni jl. promoveerde onderzoeker en docent Jesse Roest aan de UvA met een proefschrift waarin hij de traditionele werkalliantie tussen therapeut en cliënt doortrok naar de residentiële groepsgewijze zorg. Zijn hoofdstuk 6, waarin hij breuken en het herstellen van breuken in de alliantie in de jeugdzorg beschreef, is een belangwekkende vernieuwing omdat een breuk in de alliantie eigenlijk altijd aan de jongere werd toegeschreven.
In internettijdschriften zoals Sociale Vraagstukken, Zorg en Sociaal Web en Pedagogiek.nu worden bijna iedere week in korte toegankelijke stukken van 2-3 pagina’s wetenschappelijk nieuws en ontwikkelingen vertaald naar de beroepspraktijk. Deze stukken worden veel gelezen en bediscussieerd via LinkedIn en de website. Dit heeft eind 2022 een RAAK SPRONG-subsidie voor hogescholen opgeleverd, samen met de HU, de Haagse en Windesheim.
Tot slot wordt in het kader van actieonderzoek (RAAK Kinderen Recht doen) geprobeerd samen met gemeenten, hulpverlening en gezinnen vastgelopen casussen via ‘collaborative care’ weer vlot te trekken om te onderzoeken hoe deze samenwerking optimaal kan verlopen. Het lectoraat heeft hierbij een adviserende rol.