Overslaan en naar de inhoud gaan Overslaan en naar de footer gaan Overslaan en naar de navigatie gaan
Zoeken

Onderzoeksgroep Microbial Genomics

Onze onderzoeksgroep werkt aan de Voedselveiligheid en Strain Discovery binnen het kader van gezondheid en biodiversiteit. Daarbij worden vooral moleculair-microbiologische technieken en sequencing van het DNA van micro-organismen toegepast. De analyse van de sequence-data en de ontwikkeling van tools hiervoor doen we samen met de vakgroep Bioinformatics. Op het gebied van onderwijs worden biologie en medisch laboratorium studenten gestimuleerd om naast laboratorium werkzaamheden, complexe data-analyses uit te voeren met toegankelijke bio-informatica tools binnen het Galaxy platform.

stagiair voert handelingen uit op het DNA lab

Werkwijze

In het laboratorium van het LCAB voeren we moleculair-microbiologisch onderzoek uit en maken we veelvuldig gebruik van DNA-sequencing technologieën. Methoden voor het toepassen van zowel Whole Genome- als Metagenomics Sequencing worden geoptimaliseerd, en relevante kwaliteitscontroles worden uitgevoerd om sequencedata van hoge kwaliteit te genereren. Samen met de vakgroep Bioinformatics ontwikkelen we toegankelijke data-analyse tools, pijplijnen en webapplicaties die zowel door ons als door partners uit de praktijk gebruikt worden voor de data-analyse. 

Centraal in het onderzoek staat Nanopore sequencing. Omdat we werken met verschillende samples (zoals melk, chocolade, vlees en spoelwater) en bacteriële soorten (Listeria, Salmonella, E. coli, Lactobacillus), is de optimalisatie van het DNA-isolatieprotocol regelmatig nodig. Verder hebben we recent bijvoorbeeld een methode ontwikkeld om WGS toe te passen op zeer lage concentraties DNA. Met deze benadering kunnen we bijvoorbeeld lage aantallen pathogenen opsporen in voedsel en fabriekslocaties. 

Binnenkort starten we met het opzetten van een Strain Discovery platform. Vanuit de praktijk is er veel vraag naar natuurlijke microbiële stammen voor verschillende toepassingen. Denk hierbij aan voedselproductie, farmaceutische- en biotechnologische toepassingen. Door een combinatie in te zetten van selectieve bemonstering, selectieve kweek, machine learning en NGS gaan we gericht opzoek naar microbiële soorten met specifieke functionele eigenschappen.

Onderwijs

Studenten die stagelopen bij het lectoraat doen uitgebreide ervaring op met de Nanopore technologie, de bijbehorende moleculair-microbiologische technieken en de data-analyse. Hierdoor zijn ze goed voorbereid op het werkveld, waar sequencing technologieën steeds vaker worden toegepast.

De toename van het gebruik van sequencing technologieën, levert grotere hoeveelheden data op waardoor de behoefte aan bio-informatische data-analyses groeit. Wij streven ernaar in deze behoefte te voorzien en de bio-informatische kennis en vaardigen van studenten aan de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek te versterken. In samenwerking met de vakgroep Bioinformatics worden data-analyse methoden ontwikkeld.  

Lector Astrid Heikema bekijkt met stagiairs de door hun uitgevoerde DNA data analyse in Galaxy
Astrid Heikema | LCAB, Hogeschool Leiden
Door ons Food Safety-onderzoek kunnen we de listeriabacterie zeer nauwkeurig identificeren waardoor effectieve maatregelen getroffen kunnen worden.  
Astrid Heikema poster

Onze onderzoeksprojecten

We onderzoeken maatschappelijk relevante thema’s die waardevol zijn voor bijvoorbeeld voedselbereiding, farmaceutische of biotechnologische toepassingen. Bekijk hier onze lopende en afgeronde onderzoeksprojecten. 

Bekijk alle projecten

Ons netwerk

Samen met onze kennispartners, bedrijven, docenten en studenten werken we aan innoverende toepassingen die gezondheid, duurzaamheid, milieu en onderwijs vooruithelpen. Onderzoek je met ons mee? 

 

Samen onderzoeken?

Astrid Heikema

Lector Microbial Genomics
Astrid heikema profielfoto 2025

Onze lector

Dr. Astrid Heikema is sinds november 2022 lector van de onderzoeksgroep Microbial Genomics. Zij ontwikkelt samen met bedrijven en studenten ideeën voor vernieuwend toegepast onderzoek. 

Meer over onze lector

Uitgelicht

2e prijs RAAK-award

Tweede prijs RAAK-award voor Food Safety-project

Op het jaarlijkse SIA-congres nam onze lector Astrid Heikema de tweede prijs in ontvangst tijdens de uitreiking van de RAAK-award: dé prijs voor het beste praktijkgerichte onderzoek in Nederland.

Lees het volledige artikel
Paleissymposium Astrid Heikema

Paleissymposium 2024

Op 19 november 2024 vond in het Paleis op de Dam het Paleissymposium plaats, op uitnodiging en in aanwezigheid van Zijne Majesteit de Koning en Hare Majesteit Koningin Máxima. Onze lector Microbial Genomics, Astrid Heikema, viel de eer te beurt om hier onze hogeschool en praktijkgericht onderzoek te mogen vertegenwoordigen.

"Het was een zeer bijzondere ervaring op een prachtige locatie. Ik heb nieuwe inzichten opgedaan en met inspirerende wetenschappers het gesprek rondom dit thema gevoerd."

Foto: Koninklijk Paleis Amsterdam / RVD. Astrid Heikema samen met Oscar Delnooz en Auke-Florian Hiemstra (Naturalis Biodiversity Center)

Astrid Heikema

DNA-analyse en webapp voor het opsporen van besmettingsbronnen in de fabriek

Besmetting in voedsel kan heel veel bronnen hebben. Doorgaans gaat het om een bacterie, maar waar komt die vandaan? Onderzoekers van de Hogeschool Leiden analyseren DNA van ziekteverwekkende bacteriën en ontwierpen onder leiding van lector Astrid Heikema een webapp waarmee bedrijven de bron van besmettingen in voedsel kunnen detecteren.

Lees het volledige artikel op vmt