Actie in de Delta: onderzoek binnen het Medical Delta-ecosysteem

Universiteiten, UMC’s en hogescholen bundelen hun krachten in het regionale ecosysteem voor gezondheid en innovatie: Medical Delta. Want de maatschappelijke uitdagingen op het gebied van gezondheid kennen verschillende oorzaken en kunnen daarom alleen in samenhang structureel worden aangepakt. Bovendien blijven innovaties en wetenschappelijke bevindingen te vaak liggen en dat is zonde. Dus moeten we anders innoveren om de gezondheidszorg duurzaam in te richten. 

Dat gebeurt in meerdere programma's en living labs, waarin de hogeschool volop participeert: van thuiszorgtechnologie, data tot duurzaamheid in de zorg. Op 8 april 2025 vindt de Medical Delta-conferentie 'Actie in de Delta' plaats. Een mooi moment om de daar aanwezige onderzoekers – én hun onderzoek – eens volop in de spotlight te zetten! Want hun verhalen illustreren de kracht van praktijkgericht onderzoek in het Medical Delta-ecosysteem. Wil je hierbij zijn, meld je vooral aan!

Op 8 april staan er zeven urgente gezondheidsthema's centraal:

• Gezondheidsverschillen in de regio
• Stedelijke inrichting die ten goede komt aan gezondheid
• Arbeidsbesparende technologieën voor de gezondheidszorg
• Duurzaamheid in de zorg
• Financiering van zorginnovaties
• Biotechontwikkelingen
• Gezonde voeding

Wat betreft het laatstgenoemde gezondheidsthema, voeding, hebben wij veel kennis in huis, zoals in de persoon van Astrid Heikema. Zij doet onderzoek in het Leiden Centre for Applied Bioscience van de faculteit Science & Technology, waar onderzoekers, docenten en studenten werken aan vraagstukken rondom gezondheid en biodiversiteit. Zelf houdt zij zich in haar onderzoeksgroep Microbial Genomics bezig met DNA-analyse, onder meer voor voedselveiligheid.

"Belangrijk onderzoek", aldus de lector: "Want jaarlijks worden er in Nederland honderdduizenden mensen ziek door het eten van besmet voedsel. Met projecten als Advanced Precision in Food Safety dragen we bij aan veilige voeding én dus aan de bescherming van de volksgezondheid. Wij passen Whole Genome Sequencing toe op ziekteverwekkende bacteriën geïsoleerd uit voedsel of productieomgevingen. Vervolgens voeren we verwantschapsonderzoek uit waarmee we bacteriën nauwkeurig kunnen koppelen aan een besmettingsbron. Zo kun je zo'n bron efficiënt aanpakken."  

Astrid vertelt verder: "Ook gaan we in een nieuw project op zoek naar nuttige bacteriën die je op een natuurlijke manier kunt inzetten om gewassen te beschermen tegen ziektes of om voedsel te conserveren. Natuurlijke bestrijdingsmiddelen kunnen chemische middelen (deels) vervangen, wat beter is voor de gezondheid, het milieu en de biodiversiteit. Door voedsel langer houdbaar te maken, wordt voedselverspilling verminderd."

Meer weten? In INTO business vertelt Astrid meer over Advanced Precision in Food Safety.

En verspilling speelt ook een rol in het onderzoek van Kim Verhaegh. Zij is lector Verpleegkundig Leiderschap en verzorgt samen met Leontien van Wely – die zich bezighoudt met planetaire gezondheid en gezondheidseffecten van klimaatverandering – een werksessie over duurzaamheid in de zorg. “Als verpleegkundigen kunnen we op het gebied van duurzaamheid echt een verschil maken. We zijn met een grote groep én komen heel dicht bij mensen”, aldus Kim. “Mensen die in de zorg werken, willen mensen beter maken en voor hen zorgen. Het paradoxale is dat de manier waarop we werken, soms juist mensen ziek maakt. Bijvoorbeeld omdat we veel materialen één keer gebruiken en ze dan weggooien. Als we beter voor mensen willen zorgen, moeten we ook onze rol erkennen op het gebied van planetaire gezondheid. Bij verpleegkundig leiderschap hoort óók klimaatadaptatie, we moeten duurzamer en meer circulair werken met elkaar. Juist ook omdat de kwetsbaren in de samenleving harder worden geraakt door de gevolgen van klimaatverandering.”  

Meer weten? In dit artikel vertelt Kim je meer over duurzamere zorg.

De kwetsbaren in de samenleving staan ook centraal als je kijkt naar gezondheidsverschillen. Gezondheid wordt immers beïnvloed door factoren als opvoeding, woonomgeving, thuissituatie, sociale status en opleidingsniveau. Suzan van der Pas, lector Sociale Innovatie, en Petra Siemonsma, lector Eigen Regie bij Fysiotherapie & Beweegzorg, doen praktijkgericht onderzoek op het gebied van gezondheid en welzijn, onder meer in Leiden Zuidwest. Samen met inwoners en zorg- en welzijnsprofessionals verkennen zij de wensen en behoeften voor een gezonde en inclusieve leefomgeving. Op 8 april bespreken Petra en Suzan hoe inwoners, ook in kwetsbare posities, effectief betrokken kunnen worden bij wijkgerichte gezondheidsvraagstukken.

Petra doet ook onderzoek naar ondersteunende technologie voor thuis binnen Medical Delta.

Op 8 april wordt ook de nieuwe lichting Medical Delta-hoogleraren en -lectoren geïnaugureerd. Onder hen onze lector Sociale Innovatie, Suzan van der Pas. Zij hebben zich bewezen als verbinder tussen wetenschappelijke disciplines en tussen wetenschap en praktijk. Met hun benoeming krijgen ze niet alleen erkenning, ze treden ook op als ambassadeur voor verdere samenwerking op het gebied van innovaties in gezondheid en zorg. Daarover na de conferentie meer.

In Zuid-Holland bundelen onderzoekers van universiteiten, UMC's en hogescholen hun krachten in Medical Delta om innovaties in gezondheid en zorg verder te brengen. De vier Zuid-Hollandse hogescholen – Hogeschool Leiden, De Haagse Hogeschool, Hogeschool Inholland en Hogeschool Rotterdam (ZHIA) – spelen hierin een cruciale rol. Via praktijkgericht onderzoek en nauwe banden met de praktijk vormen ze de brug tussen innovatie en toepassing. Samen met de Erasmus Universiteit, TU Delft, Universiteit Leiden en hun medische centra werken ze aan concrete oplossingen voor een duurzame gezonde samenleving. De vier hogescholen brengen expertise in op gebieden als preventie, gezondheidsbevordering, technologie in de zorg en welzijn in de wijk. 

Jasmijn Bongers is vanuit de hogeschool kwartiermaker voor Gezondheid, Zorg en Welzijn bij ZHIA. Voor vragen over dit thema of de conferentie kun je haar bereiken op [email protected].