Kunstafbeelding Werkconferentie 'Organiseren van herstel'

Educatief programma zelfregulatie

In 2017-2018 is er een educatief programma over zelfregulatie ontwikkeld door het lectoraat GGZ in samenwerking met professionals en ervaringsdeskundigen. Het doel van het educatief programma zelfregulatie (EPZ) is om professionals en ervaringsdeskundigen bij te scholen over hoe zij aandacht kunnen besteden aan de zelfregulatie van hun cliënten. 

Ontwikkeling van het EPZ

Samen met de kenniskring van het lectoraat GGZ is er in 2017 gestart met de ontwikkeling van de cursus EPZ, met als doel om kennis over zelfregulatie en het belang ervan voor het herstel van cliënten over te dragen aan de werkvloer. Het resultaat is een cursus waarin zelfregulatie uitgelegd wordt en waarin professionals en ervaringsdeskundigen leren hoe zij hier in de praktijk mee aan de slag kunnen gaan.

Om de cursus theoretisch te onderbouwen is gebruik gemaakt van de zelfregulatietheorie van Russell Barkley (2012). In zijn theorie is zelfregulatie opgebouwd uit zes hogere mentale processen (executieve functies) die de basis vormen voor de ontwikkeling van acht diverse vaardigheden (executieve capaciteiten) die mensen tijdens hun dagelijks leven kunnen toepassen.

Opbouw van de cursus

Om de theorie te concretiseren en toe te passen in de praktijk is er in de cursus ruim aandacht voor oefenen. Opdrachten in de cursus zijn bedoeld om de eigen zelfregulatie beter te (her)kennen én om de zelfregulatie van een ander bespreekbaar te maken en te oefenen met het stellen van vragen.

De cursus is er in twee versies: 4 x 5 uur of 8 x 2.5 uur. Tussen iedere bijeenkomst zit idealiter 2 tot 3 weken tijd. De cursus kan gegeven worden binnen de eigen instelling, of op Hogeschool Leiden.

De start van de cursus is een overkoepelende uitleg over de zelfregulatietheorie van Barkley (2012), waarna ieder afzonderlijk de zes executieve functies behandeld worden. Aan het einde van de cursus wordt de samenhang van de zes executieve functies besproken en wordt de cursus geëvalueerd. Na iedere bijeenkomst is er huiswerk, waarin de cursist literatuur leest en de laatst besproken functie in zijn/haar eigen werkveld met een client bespreekt.

Hogeschool Leiden

Evaluatie

Om de cursus te evalueren en ervaringen te horen hebben we gebruik gemaakt van vragenlijsten (open en gesloten vragen) en kwalitatieve interviews.

Tot nu toe is de cursus aan ongeveer 50 professionals van twee instellingen gegeven (GGZ inGeest (specialistische GGZ) en Stichting Anton Constandse (RIBW en ambulante begeleiding)). Bij beide instellingen hebben eigen professionals en ervaringsdeskundigen opgetreden als docent. 

Na de cursus geven cursisten aan dat zij zich vertrouwder voelen met het begrip zelfregulatie en dat zij het onderwerp sporadisch of met enige regelmaat met cliënten bespreken. Over het algemeen hebben cursisten hoge rapportcijfers gegeven aan zowel de docenten als de cursus (gemiddeld rapportcijfer 8), vinden zij de cursus zinvol en relevant en zouden zij de cursus aan collega's aanraden. 

“(…) professionals nu het inzicht en de kennis over welke vragen zij zouden kunnen stellen om te onderzoeken waarom een cliënt iets niet lukt. Zo verwachten zij minder dat een cliënt bepaalde din-gen wel weet of kan, maar gaan zij actief op onderzoek uit door te vragen welke obstakels de cliënt verwacht tegen te komen.”

Uit: Rouvoet (2018)

"Het gaat om bewust worden van cliënt en hulpverlener, dat is nodig voor herstel. Niet oordelen, maar echt in gesprek gaan. Eigenlijk blijk ik het zo gek niet te doen."

EPZ cursist

Meer informatie?

Wil je meer informatie over de cursus? Denk je dat de cursus misschien iets is voor jou of je collega's? Corine Balder is contactpersoon voor het EPZ en kan je bereiken voor meer informatie via [email protected].