Verantwoording 2021
De verantwoording over 2021 van het lectoraat Digital Forensics & E-Discovery over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering.
Inleiding
Na het door corona geteisterde jaar 2020 is het jaar 2021 gelukkig beter verlopen. Weliswaar was thuiswerken in het eerste kwartaal en in december de standaard, in het tweede en derde kwartaal konden medewerkers en onderzoekers onder aangepaste omstandigheden weer fysiek aan de slag in het lectoraat, de onderwijsruimtes en het IoT Forensic lab op de HSD campus.
Beroepspraktijk en maatschappij
In het kader van de samenwerking met het NFI is in het voorjaar de academic version van het data-analyseplatform Hansken in het IoT Forensic Lab geïnstalleerd. Hansken is door het NFI ontwikkeld en wordt door alle opsporingsdiensten in Nederland gebruikt bij het zoeken naar digitaal bewijs. Daarmee is Hansken belangrijk gereedschap dat in het werkveld wordt gebruikt naast bestaande commerciële tools.
Eind 2021 is Hansken ingezet in het programma voor tweede- en derdejaarsstudenten Forensisch ICT en bij de duale opleiding Forensisch ICT die in september 2021 van start is gegaan met een groep van 21 studenten. Deze studenten zijn bijna allemaal werkzaam bij de Nationale Politie en krijgen les op de HSD campus bij het IoT Forensic Lab. Daarmee levert het lectoraat een belangrijke bijdrage aan opleidingen voor de beroepspraktijk in het Forensisch ICT werkveld in Nederland.
Onderwijs en professionalisering
Deskundigheidsbevordering docenten
Docentonderzoekers Peter van der Wijden en Jurrien Bijhold zijn vrijwilliger geworden bij de Nationale Politie (in navolging van de lector die in 2020 cybervrijwilliger is geworden). Op deze manier krijgen zij beter inzicht in de opsporingspraktijk en kunnen ze studenten die bij de Nationale Politie stagelopen of afstuderen beter begeleiden.
In het najaar heeft de lector aan twee docentonderzoekers in een zestal bijeenkomsten instructie gegeven over de werking van en het gebruik van het platform Hansken.
Het practicumonderwijs is vlak voor de zomer weer op gang gekomen en vanaf september is de duale opleiding Forensisch ICT ook op de HSD gestart. In het lectoraat zijn een aantal studenten aan de slag gegaan met opdrachten in het kader van INTERSECT en voor het onderzoek in de minor Mixed Reality in Onderzoek. Verschillende docentonderzoekers hebben vanuit het lectoraat aan de ontwikkeling van de thema’s en de begeleiding van het onderzoek gewerkt. Zij hebben zichzelf ook verder verdiept in deze nieuwe ontwikkelingen.
Bijdrage aan het onderwijs
Naast de ontwikkeling van de duale FICT variant heeft het lectoraat een bijdrage geleverd aan de Master opleiding Digital Forensics & Cyber Investigation van de Berner Fachhochschule (BFH) in Bern, Zwitserland. Ook geven docentonderzoekers Peter van der Wijden en Adrie Stander de module digital forensics in Master Cyber Security Engineering van de The Hague Graduate School, onderdeel van de Haagse Hogeschool. De lector is in 2021 toegetreden tot de adviesraad van deze opleiding en adviseert de Haagse Hogeschool over het curriculum en helpt bij de bredere bekendmaking ervan. De nieuwe Master Digital Forensics van Hogeschool Leiden is in juli door de NVAO geaccrediteerd en gaat in september 2022 van start. Associate lector Jos Griffioen en docentonderzoeker Adrie Stander hebben daar een belangrijke bijdrage aan geleverd.
Het HBO-postdoc project Mixed Reality voor Forensische Visualisatie is na 2 jaar met goed gevolg afgerond. Vanwege de projectgedreven aanpak levert de hieruit voortgekomen minor Mixed Reality voor Onderzoek een flinke boost op van het onderzoek en wordt het werkveld verbreed naar de technische recherche van de Nationale Politie. De minor trekt naast studenten van FICT ook studenten van andere specialisaties en zelfs van andere opleidingen.
Docentonderzoeker Adrie Stander is een nieuwe Forensisch ICT module gestart over Embedded Technology Forensics. Dit vak bevat onder andere onderzoek naar IoT, GPS, software defined radio en automotive forensics. Studenten leren bijvoorbeeld hoe ze eenvoudige IoT apparaten zelf kunnen bouwen met sensoren en actuatoren die verbonden moeten worden aan het internet, hoe ze locaties moeten extraheren uit GPS apparaten en smartphones en hoe ze software defined radio moeten gebruiken om apparaten te bewaren en te vinden die draadloos gegevens uitwisselen. We verwachten dat deze nieuwe module de interesse van studenten zal wekken en gaat helpen bij het invullen van stages bij INTERSCT* partners.
De lector heeft diverse gastcolleges gegeven in de minor van ‘Bit naar Bewijs’ van de opleiding Forensisch Onderzoek aan de HvA en op uitnodiging van The Hague Center of Strategic Studies een college in de Indian Dutch Cyber Security School.
* Het INTERSCT project is in mei 2021 van start gegaan en zal in het totaal 8 jaar duren.
Kennisontwikkeling
In het voorjaar zijn afspraken gemaakt tussen het NFI en het lectoraat over nauwere samenwerking op het gebied van Forensisch ICT. Naar aanleiding van het persbericht daarover, is een interview gegeven aan het Leidsch Dagblad dat op 14 mei is gepubliceerd. In juni werd de lector door stadsradio Delft geïnterviewd over vermeende privacy problemen van WhatsApp. Op 7 september interviewde New Scientist de lector en docentonderzoeker Alize Pistidda over de serie Lunch met de lector. Het interview werd live gestreamd op internet. Eind oktober verscheen een kort interview met de lector in de Eureka rubriek van het Algemeen Dagblad. In december is een langere versie van dit interview gepubliceerd in het magazine van New Scientist.
Er zijn verschillende publicaties verschenen waaraan het lectoraat heeft meegewerkt. Een overzicht daarvan is te vinden op de website van het lectoraat onder het kopje publicaties. Het onderzoek in 2020 naar bestandsresten op nieuwe USB sticks heeft geresulteerd in een artikel op de DFRWS EU 2021 en werd beloond met de best paper award. De lector en docentonderzoeker Jaap Haasnoot zijn medeauteur van het artikel.
In 2021 is het symposium E-Discovery online georganiseerd dat in 2020 zou worden gehouden. Met maar liefst 300 registraties en uiteindelijk meer dan 200 deelnemers was het de drukstbezochte (online) editie in het 11-jarige bestaan van het symposium. Het thema was 'de betekenis van digitale sporen'.
Het afgeronde onderzoek naar Mixed Reality in Forensisch Onderzoek heeft niet alleen een nieuwe minor opgeleverd maar ook praktische toepassingen van mixed reality in onderzoek op de plaats delict. Daarnaast wordt met behulp van studenten gewerkt aan de overstap van de Hololens 1 naar de Hololens 2 en wordt ook geëxperimenteerd met virtual reality met de Oculus Quest. Jurrien Bijhold, de postdoc die het onderzoek en de minor heeft opgezet, is inmiddels in vaste dienst en docentonderzoeker bij het lectoraat. Hij is één van de twee vrijwilligers en zal zich met name richten op het forensisch onderzoek bij de technische recherche zodat hij in de praktijk nog meer inspiratie kan opdoen en contacten kan leggen.