De wijk als inclusieve en aantrekkelijke leefomgeving (Leiden ZuidWest)

De zorg wordt in toenemende mate integraal en in de directe omgeving van mensen aangeboden (Holland Health, 2021; Integraal Zorgakkoord: ' Samen werken aan gezonde zorg'). De overheid zet in op een gezonde leefstijl, preventie en passende zorg dicht bij huis. De inwoners en zijn of haar behoeften staan daarbij centraal.

Om dit te bewerkstelligen is een goede samenwerking tussen inwoners, zorg- en welzijnsprofessionals en de gemeente nodig. De onderzoeksgroepen ERFB en SI en de verschillende opleidingen binnen de Hogeschool Leiden willen samen met de genoemde partijen in de wijk leren en optrekken om een bijdrage te leveren aan een gezonde en inclusieve wijk. In een gezonde en inclusieve wijk wordt de (positieve) gezondheid van inwoners bevorderd en kan iedereen meedoen aan het dagelijks leven.

In 2023 hebben we samen met inwoners en zorg- en welzijnsprofessionals de wensen en behoeften ten aanzien van een gezonde en inclusieve leefomgeving in kaart gebracht, gecombineerd met feiten, cijfers en beleid voor de wijk. Dit heeft geresulteerd in de Atlas van Leiden ZuidWest en de Schatkaart van Leiden ZuidWest. De verkenning heeft geleid tot de volgende drie thema’s:

Versterking van inwonersparticipatie;
Versterking van de samenwerking tussen zorg- en welzijnsprofessionals en;
Het vergroten van de bekendheid en het gebruik van het bestaande aanbod in de wijk.

Als vervolg op dit participatieve actieonderzoek hebben we in 2024 en 2025 samen met inwoners en professionals de resultaten en opbrengsten van de verkenning omgezet in enkele concrete acties in de wijk.

Een kaart van Leiden met omcirkelde plekken

Leendert Guijt

[email protected]

Infographic

De infographic geeft een mooi overzicht van alle acties die afgelopen 2 jaar hebben plaats gevonden. Acties van inwoners, studenten, zorg- en welzijnsprofessionals en onderzoekers werken daarbij samen. Met elkaar maken zij de wijkgerichte aanpak en vormen zij een steeds steviger wijknetwerk waarin gezondheid en inclusiviteit centraal staan.

Infographic Project Leiden Zuidwest: Gezonde en inclusieve wijk

Ga naar de interactieve Infographic

In 2024 en 2025 zien we dat de eerste opbrengsten en concrete acties in Leiden ZuidWest naar aanleiding van de verkenning zichtbaar worden. In de afbeelding hierboven zijn de opbrengsten in beeld gebracht.

We lichten er een paar uit:

Samen met inwoners hebben we bijvoorbeeld een Vitality Club voor 55-plussers in de wijk opgericht. Het initiatief ligt bij de inwoners zelf en vanaf 1 september 2024 komt de club wekelijks bij elkaar. Hun motto luidt: voor, door en met elkaar. Het doel is om sporten toegankelijk te maken voor iedereen. Meedoen is gratis. Daarnaast heeft de club ook een heel inclusief, sociaal en verbindend karakter. Er is ook een speciale vitaliteitsdag geweest en alle sportieve activiteiten in de wijk zijn opgenomen in de SBG app.

Begin 2025 onderzochten we - samen met vijf inwoners en elf zorg- en welzijnsprofessionals - de impact van ruim anderhalf jaar samenwerken in de wijk. Dit gebeurde met behulp van de methode Ripple Effect Mapping (REM). Dit is een krachtige participatieve evaluatiemethode die inzicht geeft in zichtbare en onverwachte resultaten. In deze factsheet vertellen we over de succesfactoren en de effecten.

Ook zijn er meerdere bloeddruk challenges uitgevoerd en tijdens het hapjesfestival zijn inwoners actief aan het denken gezet over hun persoonlijke gezondheid en vitaliteit. Tot slot is er voor professionals, beleidsmakers en andere geïnteresseerden een handleiding opgeleverd waarin te lezen is hoe je zelf een wijkatlas kunt maken.

Kortom: er zijn diverse acties in gang gezet. In het document 'Het project in beeld' krijgt u een visuele impressie van alle activiteiten. De belangrijkste opbrengst zijn de verbindingen die in de wijk zijn gelegd. Er zijn veel gesprekken gevoerd met welzijns- en zorgprofessionals en met inwoners. De onderzoekers hebben die gesprekken zelf gevoerd, sommige gesprekken zijn door studenten fysiotherapie van Hogeschool Leiden gevoerd. Er zijn DromenLabs geweest en Transect Walks. Dat zijn interviews in de vorm van wandelingen door de wijk waarbij onderzoekers samen met inwoners de omgeving observeren en in kaart brengen om inzicht te krijgen in de ruimtelijke en sociale kenmerken en wensen en behoeften van inwoners ten aanzien van een gezonde en inclusieve wijk. Diverse organisaties op het gebied van zorg en welzijn, zijn met elkaar in contact gekomen en weten elkaar nu beter te vinden. Het actieonderzoek in Leiden ZuidWest is uitgevoerd samen met de inwoners en professionals.

Zijn de onderzoekers dan nu klaar? Nee! Werken aan een inclusieve en gezonde wijk is werk in uitvoering. Woon of werk je in Leiden ZuidWest en wil je meedoen? Heb je vragen? Neem dan gerust contact op met Leendert Guijt: [email protected].

Bekijk de interactieve Infographic