Opening studiejaar: ‘Hbo speelt sleutelrol bij opleiden en innoveren’

Bestuursvoorzitter Angelien Sanderman deed tijdens de opening van het studiejaar 2024-2025 bij Hogeschool Leiden een dringend beroep op het kabinet om het hoger beroepsonderwijs te steunen. “Investeren in het hbo is kiezen voor vooruitgang.”

De bijeenkomst in Leiden stond grotendeels in het teken van het thema ‘Veiligheid’, één van de vier zwaartepunten van de hogeschool. Bij aanvang hield bestuursvoorzitter Angelien Sanderman een korte toespraak. Daarin ging zij in op het voornemen van het kabinet om te bezuinigen op het hoger onderwijs. “Uit recente cijfers van het CBS blijkt dat de arbeidsproductiviteit in ons land afneemt. En in meerdere sectoren loopt het personeelstekort snel op. Denk bijvoorbeeld aan de gezondheidszorg, techniek, jeugdzorg, onderwijs en andere sectoren en beroepen.”

“De remedie is meer mensen goed opleiden en investeren in innovatie van beroepen”, aldus Sanderman. “Op beide terreinen speelt het hbo een sleutelrol. Onze docenten leiden studenten op voor een mooie loopbaan. Onze praktijkonderzoekers ontwikkelen samen met bedrijven en instellingen nieuwe, concrete toepassingen. Dat is allebei cruciaal voor de toekomst van ons land, regio’s en sectoren. Laten we met elkaar de schouders zetten onder de toekomst van ons land. Ik roep het kabinet daarom op om af te zien van de langstudeerboete en het praktijkgericht onderzoek te steunen.”

Met haar pleidooi sluit Sanderman aan bij een oproep van de landelijke Vereniging Hogescholen aan de politiek om het hbo te steunen. 

Keynotespreker Henk Geveke gaf een inkijkje in de technische ontwikkelingen binnen de politie, onder meer met het inzetten van artificial intelligence (AI) bij digitale forensische opsporing. Geveke is sinds 2019 lid van de korpsleiding van de politie en heeft de portefeuille technologie, informatie en innovatie. Binnen het Nationaal Politielab AI wordt onderzocht welke kansen AI biedt.  

"Niet alleen om te kijken wat willen we en wat kunnen we nog meer, maar ook: wat mogen we? Sommige mensen zijn bang dat de overheid en de politie aan de haal gaan met AI, maar wij moeten ons houden aan wet- en regelgeving zoals de nieuwe Europese AI Act die onlangs in werking trad", legt Geveke uit. “Maar nieuwe wet- en regelgeving lopen altijd achter op nieuwe technologieën, op nieuwe ontwikkelingen. Daarom praten wij als politie over ethiek en privacy, met onder andere experts en onderzoekers van hogescholen en universiteiten."

Geveke benadrukt dat de steeds intensievere samenwerking met hogescholen en universiteiten bijdraagt aan het veilig houden van de (digitale) samenleving. "Bijvoorbeeld met de duale opleiding Toegepaste Psychologie voor beroepen in het veiligheidsdomein. Daarmee helpt Hogeschool Leiden onze agenten in de aanpak van jeugdcriminaliteit en omgaan met probleemgedrag van jongeren met een licht verstandelijke beperking. Of nadenken over nieuwe technologieën zoals digital forensics, samen met jullie en met het Nederlands Forensisch Instituut. De mensen die jullie daarvoor opleiden, kunnen ons weer helpen bij de opsporing. Wij hebben kennis nodig van jullie onderzoek en onderwijs, zodat wij betere keuzes kunnen maken." 

Presentator Karim Amghar ging daarna verder in op dit onderwerp met lector Digital Forensics & E-Discovery van Hogeschool Leiden Hans Henseler en student Informatica: Forensisch ICT Tim van Kins. “AI kan helpen met heel veel zaken, dus ik zie daar heel duidelijk de positieve kanten van", zegt Henseler. “Bij forensisch onderzoek is het belangrijk om de waarheid te weten te komen. Daarvoor is het dus van belang dat AI niet zelf dingen verzint en hetzelfde antwoord blijft geven als je dezelfde vraag meerdere keren stelt. Samen onderzoeken we die uitdagingen en dat is tegelijkertijd een mooie kans voor onze studenten om alvast met de praktijk in aanraking te komen.”

Daarna ging dagvoorzitter Amghar in op hoe meer inclusiviteit en diversiteit binnen organisaties kan helpen om bias te voorkomen. Dat deed hij samen met lector Diversiteit & Inclusie van Hogeschool Leiden Saniye Çelik en waarnemend burgemeester van Leiden Peter van der Velden. “Meer inclusiviteit en diversiteit draagt er zeker aan bij, maar lost niet alles op. Als je kijkt naar biases en wat er digitaal plaatsvindt, zijn het mensen die uiteindelijk met datasets aan de slag gaan. Ook als je automatiseert, heb je mensen nodig die er objectief naar blijven kijken", legt Çelik uit. “Het is natuurlijk wel zo dat mensen die van elkaar verschillen er beter in slagen om elkaar scherp te houden als er bias dreigt te ontstaan.” 

Binnen de gemeente Leiden is daar ruimschoots aandacht voor volgens waarnemend burgemeester Van der Velden. “De stad Leiden werkt werkelijk op een hele inspirerende wijze aan een meer inclusieve samenleving, ook door de inbreng die Hogeschool Leiden heeft in de samenleving", zegt Van der Velden. “Het label Samen Leiden is een mooi voorbeeld. Daarmee verenigen verschillende Leidse organisaties activiteiten voor een inclusiever en gelijkwaardiger Leiden en staat met elkaar spreken op basis van vertrouwen en respect centraal. Dat doe je in de gemeentelijke organisatie, in beleid, maar ook in en met de stad.”