Kennis midden in de praktijk laten landen: hogeschool en Middin zetten samenwerking voort

“Zonder hulp van het werkveld geen onderzoek, en zonder onderzoek geen nieuwe kennis waarmee we de praktijk kunnen verbeteren”, zo onderstreept Hendrien Kaal, lector lvb en risicovol gedrag op Hogeschool Leiden, het belang van samenwerken tussen onderzoek en praktijk. De onderzoeksgroep reikt professionals kennis, inzicht en handvatten aan die hen ondersteunen bij het herkennen van en het omgaan met risicovol gedrag van mensen met een licht verstandelijke beperking. Om deze kennis ook daadwerkelijk gezamenlijk met de praktijk te ontwikkelen en daar goed te laten landen, startte de hogeschool vier jaar geleden een samenwerking met Middin. Beide partijen zetten donderdag 30 mei opnieuw hun handtekening om de vruchtbare samenwerking met nog eens vier jaar te verlengen.

Via praktijkgericht onderzoek werkt Hendrien Kaal samen met onderzoekers, docenten en studenten vanuit het kenniscentrum Samen Redzaam van Hogeschool Leiden aan meer kennis over de combinatie van risicovol gedrag en een licht verstandelijke beperking (lvb), die het voor alle betrokken professionals makkelijker moet maken om deze doelgroep beter en passender te begeleiden. Met risicovol gedrag doelen de onderzoekers op bijvoorbeeld het risico op crimineel gedrag, waardoor iemand met een licht verstandelijke beperking sneller in aanraking kan komen met politie en justitie, maar ook op schulden, online gedrag of vragen van zorginstellingen als: hoe gaan we om met de wens van een cliënt om zoveel spullen te verzamelen dat de woning niet meer goed bewoond kan worden? Middin kampt in de praktijk bij cliënten met een licht verstandelijke beperking met zulke risico’s, dilemma’s en de vraag hoe je hiermee omgaat. “Vandaar dat we vier jaar geleden besloten om als onderwijs- en kennisinstelling én zorgpraktijk onze handen ineen te slaan”, aldus Hendrien Kaal.

Middin helpt zo'n 6.000 mensen met een (licht) verstandelijke beperking, lichamelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel om midden in het leven te staan, door ondersteuning te bieden op het gebied van wonen, werk, leren, vrije tijd en het voor jezelf zorgen. Maar bij cliënten met een licht verstandelijke beperking komt vaak extra problematiek om de hoek kijken: van verslaving tot criminaliteit. Zo komen zij bijvoorbeeld gemiddeld vaker in aanraking met justitie dan iemand zonder beperking, zo blijkt uit cijfers. Dit komt omdat zij extra kwetsbaar zijn door onder meer overvraging, minder zelfcontrole, zelfvertrouwen of inlevingsvermogen. Maar ook minder goede agressieregulatie of het slechter inschatten van risico’s speelt een rol. “Deze groep met een vaak niet-zichtbare beperking en bijkomende problematiek, vraagt daarom om een andere begeleidingsstrategie dan onze gehandicaptenzorg”, zo licht Pascal Eikelenboom, projectleider bij Middin toe. “Het onderzoek met de hogeschool ondersteunt ons om deze groep meer maatschappelijke zichtbaarheid te geven en om hen nog beter te kunnen begeleiden.”

Want het denken over en omgaan met risico’s speelt een grote rol in de kwaliteit van leven van cliënten. Niet alleen om onheil te voorkomen, maar ook om welzijn, groei en kansen te bevorderen. Begeleiders nemen bewust en onbewust beslissingen omtrent het omgaan met risico’s. De vraag is in hoeverre zij de kennis en de expertise hebben om risico’s in te schatten en tegelijk ook nog genoeg toe te staan. Om hen te ondersteunen werd vanuit de samenwerking onder andere een risico-inventarisatie-instrument ontwikkeld. Dit moet professionals ondersteunen om een risicomanagementplan op te stellen dat de kwaliteit van leven bevordert. En om het gesprek aan te gaan met een cliënt. Denk bijvoorbeeld aan een gesprek over de gevaren van en op internet. Want mensen met een licht verstandelijke beperking zitten, net als iedereen, veel online. Dit zien begeleiders vaak als een gevaar, omdat ze kwetsbaar zijn voor beïnvloeding en misbruik. Ook hier wordt onderzoek naar gedaan via een promotieonderzoek van Rogier de Groot. Hij doet onderzoek naar hoe je jongeren online een gevoel van vrijheid kunt geven vanuit bepaalde kaders die samen zijn opgesteld en hoe je professionals helpt de risico’s in te schatten.

Bovendien vloeit via de samenwerking niet alleen kennis vanuit onderzoek naar de praktijk – zoals via het genoemde promotieonderzoek naar lvb en online gedrag – maar ook kennis vanuit de praktijk naar het onderwijs doordat Middin-medewerkers lessen volgen én verzorgen in de opleiding Sociaal Werk. Hendrien Kaal: “Wij kunnen elkaars expertise benutten om de zorg en ondersteuning van cliënten met een licht verstandelijke beperking te verbeteren. Je moet dan denken aan: het nog beter ondersteunen van cliënten, het coachen van begeleiders, het verbeteren van ons onderwijs en het beter voorbereiden van onze studenten Sociaal Werk op het werken met mensen met een licht verstandelijke beperking.”

Op de foto bovenaan het bericht: Joeri van den Steenhoven, lid van het College van Bestuur van Hogeschool Leiden en Emmeke van Eersel, voorzitter van de Raad van Bestuur van Middin, ondertekenen de hernieuwde samenwerking.