"Diversiteit gaat ook over jóú"

Diversiteit is een feit, inclusie een keuze en verbinden een noodzaak. Binnen het lectoraat Diversiteit van dr. Saniye Çelik staat de vraag centraal hoe diversiteit en inclusie het leren en innoveren kunnen bevorderen en organisaties vooruit helpen.

"Toen ik als negentienjarige startte als politievrouw, was ik een van de eerste vrouwen in het team. Het onderwerp diversiteit stond toen al op de agenda, daarin toonde de politie zich een voorloper vergeleken met veel andere publieke organisaties. Maar na een tijdje dacht ik: wat is hier eigenlijk aan de hand? Ik zag niet alleen vrouwen de organisatie verlaten, maar ook collega’s met een niet-westerse achtergrond. Op dat moment volgde ik de masterstudie Personeelswetenschappen in Tilburg. Voor mijn scriptie zocht ik naar het antwoord op de vraag waarom mensen met een andere etnische achtergrond niet lang bij de politie blijven werken. Dat onderzoek leidde tot mijn eerste publicatie: Kleur in blauw. Het onderzoeken heb ik nooit meer losgelaten."

Blauwe basis

"Er heerste in die tijd een machocultuur bij de politie. Er hingen foto’s van blote vrouwen aan de muren en om vrouwen te plagen kregen vrouwelijke collega’s meldingen die in het echt niet bestonden, zoals een parkeerprobleem op een nudistenstrand. Maar laat ik voorop stellen: ik zat in een aangenaam en veilig team. Het werken bij de politie heeft de basis onder mijn professionele leven gelegd en ik heb er zeventien jaar met plezier gewerkt. Het zit nog steeds in me, het blauw, en dat zal altijd wel zo blijven."

Van top naar taboe

"Na mijn studie in Tilburg heb ik het uniform aan de haak gehangen en ben in een HRM-adviseursfunctie bij de politie gestapt. Ik wilde verder in het onderzoek en zag een kans aan de universiteit in Groningen. Daar onderzocht ik hoe je verschillen tussen teamleden kunt benutten voor het oplossen van vraagstukken waarmee de politie wordt geconfronteerd."

"Het onderzoeken heb ik nooit meer losgelaten."

"In 2009 ben ik overgestapt naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het beleid van het kabinet-Balkenende IV streefde allerlei diversiteitsdoelstellingen na en ik mocht de boel voor de gehele publieke sector coördineren, een giga miljoenenproject. Je kon merken dat politiek en bestuur de verantwoordelijkheid namen voor de thematiek, mensen gingen ervoor op pad. En toen kwam er een nieuw kabinet. Rutte I trok de stekker uit het project en het onderwerp veranderde van paradepaard in een taboe. Nooit eerder had ik ervaren hoeveel impact het heeft als ‘de top’ ergens voor óf tegen is – en dat geldt ook voor de top van elke andere organisatie."

Weetgraag

"Je zou mij een ‘weetgraag’ kunnen noemen. In mijn onderzoek laat ik me leiden door de dingen die mij verbazen en waarvan ik meer wil weten. Misschien zijn nieuwsgierigheid en weetgierigheid wel de belangrijkste competenties om onafhankelijk en met distantie onderzoek te kunnen doen. Ik heb een groot verlangen naar nieuwe kennis. De thematiek rondom diversiteit bleef mij boeien. Als organisatie moet je je doel voor diversiteit scherp voor ogen hebben. Waar wil je naar toe en hoe ga je de verschillen in de organisatie inzetten om daar te komen? Daar ben ik uiteindelijk op gepromoveerd aan de Universiteit Leiden: de business case van diversiteit in publieke organisaties. Ik onderzocht veertien publieke organisaties, onder meer instellingen voor hoger onderwijs, politie, rijksoverheid en gemeenten."

Toegevoegde waarde voor de praktijk

"Sinds 2017 ben ik lector diversiteit bij Hogeschool Leiden. Alle inzichten uit praktijk en wetenschap kan ik mooi bundelen in deze rol. Ik ben nu eenmaal een wetenschapper die dicht bij de praktijk staat en óók theorie ontwikkelt én de theorie koppelt aan vragen uit het veld; die link is voor mij vanzelfsprekend. Zo ontstaat de toegevoegde waarde die we vanuit het hbo aan onderzoek en onderwijs leveren, en daarmee vergroten we als hogeschool ons maatschappelijk belang."

"In mijn onderzoek laat ik me leiden door de dingen die mij verbazen en waarvan ik meer wil weten."

"Thema’s als diversiteit en inclusie moeten we vanuit verschillende disciplines benaderen, bijvoorbeeld de psychologie, de veranderkunde, communicatie of HRM. Daarom ben ik ook super enthousiast over ons kenniscentrum Duurzaam Organiseren want we gaan daar multidisciplinair aan de slag. Samen kunnen we veelzijdige vragen stellen om uit te vinden wat er precies aan de hand is. Dat bundelen en verbinden van die expertises mag wat mij betreft nog veel meer in onderwijs en onderzoek."

Een inclusieve leergemeenschap

"Hogeschool Leiden zegt: iedereen doet ertoe, hoort erbij, bouwt mee en draagt bij. Toen ik die belofte hoorde, dacht ik: wacht eens even, dit fundament sluit aan op een mooie ambitie als het gaat om een inclusieve leergemeenschap. De Leidse hogeschool biedt een uitstekende basis voor deze leergemeenschap. Het thema krijgt ook steeds meer voet aan de grond in het onderwijs in relatie tot ons werkveld. Onze studenten stappen straks de arbeidsmarkt op en moeten dan om kunnen gaan met verschillen. Een hrm’er of communicatieadviseur die geen kaas heeft gegeten van diversiteit en inclusie, die mist wat in de samenleving, op de arbeidsmarkt en zeker ook internationaal."

"Besef goed dat diversiteit ook over jóú gaat."

"Het thema ‘verschillen tussen mensen’ moet een intrinsiek onderdeel zijn van de beroepsvorming, net als alle andere kennis en vaardigheden die we onze studenten onderwijzen. Dat probeer ik ook mee te geven aan mijn studenten: besef goed dat diversiteit ook over jóú gaat. En die veel omvattendheid, daar zouden we wat vaker op terug mogen grijpen. Het gaat ook over je nieuwsgierigheid en je zelfreflectie. Durf voor de spiegel te gaan staan en jezelf af te vragen: hoe kijk ik naar de ander en hoe inclusief ben ik in mijn denken en doen? Want het antwoord bepaalt mede je verbinding met de ander."

Personalia

Naam: Saniye Çelik
Functie: Lector Diversiteit
Proefschrift: Sturen op verbinden. De business case van diversiteit voor publieke organisaties (2016).

Meer over het lectoraat | Meer over de lector | Terug naar overzicht interviews