Levensvaardigheden in het v(s)o

Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school, waar ze leren én leven. Het onderwijs heeft een belangrijke rol bij het stimuleren en uitbreiden van omgangsvormen en sociale en emotionele vaardigheden bij jongeren. Op school zijn naast leervaardigheden ook levensvaardigheden van belang. Lees hier alles over ons onderzoek en het lesprogramma Levensvaardigheden in het voortgezet (speciaal) onderwijs (v(s)o).

Het lesprogramma Levensvaardigheden in het v(s)o is een effectief bewezen programma voor sociaal en emotioneel leren. Uit jarenlang onderzoek naar de effecten van het programma blijkt dat Levensvaardigheden in het v(s)o op korte én op langere termijn positieve effecten heeft op onder andere het geloof in persoonlijke effectiviteit, het gevoel van zelfwaardering en de relatie met klasgenoten. Daarnaast vermindert het lesprogramma gevoelens van spanning bij het uiten van emoties en pestgedrag.

Ilona Schouwenaars

Projectleider

Vier studenten tijdens een meeloopdag van Hogeschool Leiden.

[email protected]

Recente ontwikkelingen
Momenteel passen we meer interactieve en creatieve werkvormen toe in het lesmateriaal. Dit doen we samen met leerlingen en docenten van het voortgezet (speciaal) onderwijs. Daarnaast wordt het lesprogramma verder uitgebreid met meer themalessen en verdere differentiatie naar onder- en bovenbouw.
Ook zijn we in gesprek met partners in Letland en Griekenland om daar het lesprogramma te implementeren en onderzoek te doen naar de effectiviteit van het programma.

Het lesprogramma en de vorm van het aanbod worden aan de tijd aangepast zodat de thema's en werkvormen blijven aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. We hebben een aanbod voor het voortgezet onderwijs en een aanbod voor het voortgezet speciaal onderwijs.

Twee studenten van Sociaal Juridische Dienstverlening staan in het Atrium in Hogeschool Leiden

Ons aanbod

Levensvaardigheden vo

Om optimaal aan te sluiten bij de behoeften van iedere school is het programma Levensvaardigheden opgedeeld in verschillende modules. Deze modulaire aanpak biedt scholen de kans op een laagdrempelige manier, kennis te maken met Levensvaardigheden. Bovendien kan de school zelf een keuze maken uit de verschillende verdiepingsmodules en zo beter aansluiten op de wensen en behoeften van docenten en leerlingen van de school.

Om het programma uit te voeren op een school ontvangen docenten een korte training. De docent of trainer geeft 4 basismodules van 4 lessen waarin algemene vaardigheden worden geleerd. Daarna kan optioneel een keuze gemaakt worden voor de inzet van verschillende verdiepingsmodules, afhankelijk van de wensen en behoeften van docenten en leerlingen.

De modules

Basismodule bestaand uit 4 lessen waarin het 4G schema en de levensvaardigheden worden geïntroduceerd

Les 1. Introductie en kennismaking
Les 2. Gedrag: leren waarnemen hoe je doet (G4)
Les 3. Gevoel: leren waarnemen en benoemen van je gevoelens (G3)
Les 4. Gedachten: leren herkennen van wat je tegen jezelf zegt (G2)

Modules waarin het 4G schema wordt toegepast in moeilijke situaties en verdieping vaardigheden, bestaand uit de volgende themalessen

Intrapersoonlijke vaardigheden

Les Thema: Zelfbewustzijn en welzijn
Les Thema: Jezelf presenteren
Les Thema: Empathie en verschillen
Les Thema: Stress
Les Thema: Omgaan met sombere gevoelens

Interpersoonlijke vaardigheden

Les Thema: Relaties met vrienden en familie
Les Thema: Groepsdruk, grenzen en nee zeggen
Les Thema: Roddelen
Les Thema: Conflicten
Les Thema: Relatievorming en seksualiteit
Les Thema: Pesten
Les Thema: Agressie
Les Thema: Genotmiddelengebruik
Les Afronding en afscheid

Levensvaardigheden vso

Bij leerlingen in het speciaal onderwijs (cluster 4) is er vaak sprake van een complexe gedragsproblematiek. In de schoolpraktijk leidt dat vaak tot een specifieke, individuele ondersteuning van de leerling. Met Levensvaardigheden vso wordt ingezet op het ontwikkelen van vaardigheden in groepsverband. Leerlingen kunnen zo van en met elkaar leren.

Om het programma uit te voeren op een school ontvangen docenten een korte training. De docent of trainer geeft de 8 basislessen waarin algemene vaardigheden worden geleerd. Daarna kan optioneel een keuze gemaakt worden voor de inzet van verschillende verdiepingsmodules, afhankelijk van de wensen en behoeften van docenten en leerlingen.

De modules

Basismodule bestaand uit 8 lessen waarin het 4G schema en de levensvaardigheden worden geïntroduceerd

Les 1.1 Introductie en kennismaking
Les 1.2 Gedrag en afspraken
Les 2.1 Gedrag: leren waarnemen hoe je doet (G4)
Les 2.2 Gedrag: leren waarnemen hoe je doet (G4)
Les 3.1 Gevoel: leren waarnemen en benoemen van je gevoelens (G3)
Les 3.2 Gevoel: leren waarnemen en benoemen van je gevoelens (G3)
Les 4.1 Gedachten: leren herkennen van wat je tegen jezelf zegt (G2)
Les 4.2 Gedachten: leren herkennen van wat je tegen jezelf zegt (G2)