Van tulp tot banaan: alumni Diederik en Stan willen gewassen biologisch beschermen
Diederik Mud en Stan Aanhane leerden elkaar kennen tijdens hun studie Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek bij Hogeschool Leiden. Daar legden zij de basis voor hun bedrijf Bionomic, dat op biologische wijze gewassen wil beschermen tegen hardnekkige schimmels.
Fusarium, zo heet het geslacht van schimmels waar Diederik en Stan iets aan willen doen. Het zijn aggresieve schimmels die in de bodem voorkomen. Ze tasten onder meer wortels van gewassen aan, waardoor deze zwart worden en afsterven. Er bestaat bijna geen gewas dat gespaard blijft van de schimmels: van groenten en bloemen tot katoen en banaan, wereldwijd weet fusarium gewassen aan te tasten en voor enorme opbrengstverliezen te zorgen.
“Het begon allemaal na het eerste jaar van onze opleiding bij Hogeschool Leiden. We volgden samen het verdiepend Honours-programma, een programma om zelfstandige onderzoeken onder studenten te bevorderen. Buiten de standaarduren van de opleiding kon je daarmee aan de slag", legt Diederik uit. “Wij kwamen uit bij het project om een diagnostische tool te ontwikkelen voor fusariumschimmels bij tulpenbollen. We hebben drie jaar lang aan dat project gewerkt, waarbij we tussen de uren van onze opleiding het lab in doken."
Dat het juist de tulpenbol was waar ze zich op zouden richten, is geen toeval. Beiden zijn namelijk opgegroeid in de Bollenstreek. “Tijdens het project kwamen we al in contact met telers, die zaten echt wel om een oplossing te springen. Zo zaten we dus direct met de ‘markt’ om tafel. Toen kwamen we er langzaamaan achter dat het mogelijkheden bood om hier echt iets mee te gaan doen", legt Diederik uit. Het tweetal studeerde met dit project af. “We hebben het geoptimaliseerd, de basis uitgewerkt en validatiestappen uitgevoerd om te zien of het echt specifiek toepasbaar is op deze schimmelsoort. Dat leidde tot een volwaardig product.”
'Als beste uit de test’
Op het Leiden Bio Science Park startten Diederik en Stan hun eigen onderneming: Bionomic. Met het binnenhalen van financiering vanuit het Enterprise Leiden Fund konden de eerste stappen gezet worden. “Daar hebben we onze eerste apparatuur van gekocht waarmee we konden beginnen om ons idee verder te valideren. We deden allebei een masteropleiding, liepen veertig uur stage per week. Dus het was vooral avondeten meenemen, hier opwarmen en verder werken", blikt Diederik terug. “Het waren vooral kleine dingen die we toen konden doen. Na de afronding van onze masters zijn we fulltime aan de slag gegaan. Dat is nu zo'n anderhalf jaar.”
Bij het uitwerken van de diagnostiek om fusarium op te sporen bij tulpenbollen, nam de ambitie van de jonge ondernemers een andere richting. “Vanuit de markt bleek al snel dat diagnostiek zeer welkom is, maar dat een oplossing écht voor impact zou kunnen zorgen. Zo zijn we ons gaan richten op het biologisch bestrijden van deze schimmelsoort bij tulpenbollen", legt Diederik uit. “Inmiddels komen we erachter dat deze biologische manier van bestrijden mogelijk ook werkt bij andere gewassen die ten prooi vallen aan fusariumsoorten. Hier hebben we al eerste veldproeven mee gedaan waarbij het middel in de praktijk wordt getoetst. Daar kwamen we als beste uit de test.”
Micro-organismen vormen de sleutel tot succes. Deze scheiden bepaalde stoffen (natuurlijk voorkomend molecuul) uit om de schimmelsoort te lijf te gaan. Door deze stoffen te verzamelen, produceert Bionomic een biologisch gewasbeschermingsmiddel. Diederik: “Zo kun je op een biologische manier en heel direct en effectief fusarium aanpakken.”
De 'tulpenjongens’ gaan internationaal
Investeringsfonds UNIIQ kende onlangs een investering van 350.000 euro toe aan Bionomic, om de verdere ontwikkeling van de biologische gewasbeschermingsmiddelen te ondersteunen. “Dat stelt ons in staat om naast de veldproeven ook toxicologische studies te doen. Zo kunnen we aankomend jaar alle benodigde data ophalen om onder meer uit te sluiten dat het middel nadelige (bij-)effecten heeft op het milieu én ook zo aantonen dat het echt werkt in het veld", vervolgt Diederik. “Daarna volgt het inzetten op het binnenhalen van meer investeringsrondes én het klaarstomen voor de markt.”
En die markt is groot. Want zowat overal ter wereld waar gewassen worden verbouwd, kan een fusariumsoort opduiken en om zich heen grijpen. Het tweetal ging onlangs mee met een innovatiemissie naar Brazilië, georganiseerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. “Brazilië is één van de meest dynamische en snelstgroeiende markten op het gebied van biologische pesticiden. Zo worden bananen met uitsterven bedreigd door schimmels. Wij willen bekijken of onze technieken en middelen ook hier iets voor kunnen betekenen", legt Diederik uit. "Deze innovatiemissie heeft onze ogen enorm geopend. De markt in Brazilië is ontzettend vooruitstrevend en goedkeuring voor nieuwe gewasbeschermingstechnieken zoals die van gaat tot wel acht keer sneller dan hier in Nederland. Daarnaast kijken agrariërs daar echt naar het combineren van biologie en chemie, iets wat hier nog mondjesmaat gebeurt."
Wat begon met een probleem van om de hoek, groeit in razendsnel tempo uit tot een bedrijf met mogelijke mondiale impact. Hopelijk snel genoeg om gewassen te beschermen, nu en in de toekomst. Aan de inzet van Diederik en Stan ligt het in ieder geval niet. “Onze interesse in dit vakgebied is echt tijdens de opleiding bij Hogeschool Leiden gewekt", blikt Diederik terug op de afgelopen jaren. “De opgedane kennis en ervaring in het laboratorium komen iedere dag terug in ons werk. Ik ben de hogeschool eeuwig dankbaar dat we samen dat project naast onze studie hebben mogen doen, want dat heeft de basis gevormd voor ons bedrijf."