Studenten onderzoeken effecten van fietsen met een maatje
25 november 2020 - Janneke, Sterre, Marciano en Daphne (opleiding Fysiotherapie) hebben vorig jaar onderzoek gedaan naar de effecten van fietsen met een maatje op de gesteldheid van jonge mensen met dementie.
Onderzoek
In het eerste semester van 2018-2019 hebben studenten Janneke Nieuwenburg, Sterre Swarts, Marciano Sloos en Daphne Voorham van de opleiding Fysiotherapie een onderzoek uitgevoerd naar de ervaren effecten van het project ‘Fietsmaatjes’ onder jonge mensen met dementie. Hiervoor hebben zij negen patiënten (gasten), zeven mantelzorgers en acht professionals geïnterviewd en twee focusgroepen met zeven vrijwilligers (maatjes) gehouden. Uit de resultaten bleek dat het project een positieve uitwerking heeft op jonge mensen met dementie. Daarnaast hebben zij ook de bevorderende en belemmerende factoren in beeld gebracht voor landelijk opschaling van het project.
Dit jaar doen drie nieuwe studenten van de opleiding op twee zorglocaties onderzoek naar de kwaliteit van een monitor- en evaluatie-instrument voor de interventie ‘Fietsmaatjes’. De resultaten uit beide onderzoeken dragen eraan bij dat Fietsmaatjes op korte termijn een landelijk erkende sociale interventie kan worden.
Vooraf hebben we literatuurstudie gedaan over dit onderwerp, maar tijdens de interviews kwam de impact van dementie op jonge mensen pas écht bij me binnen. Naast het contact met deze mensen hadden wij ook regelmatig contact met de mantelzorgers, eerst verantwoordelijke verzorgenden en andere professionals in hun omgeving, waardoor we een compleet beeld hebben gekregen. Bewegen, buiten zijn en aandacht krijgen heeft zichtbaar effect op de stemming van de dementerenden. Bij elke ‘fietsmaatjesfiets’ die ik nu voorbij zie komen lach of zwaai ik nu altijd even.
Het onderzoek heeft me een betere kijk gegeven op de ingrijpende invloed van dementie op deze jonge mensen en hun omgeving. Dementie is een heel heftige aandoening, laat staan wanneer dit jonge mensen treft die nog middenin het leven staan: een gezin, een werkend leven, een sociaal leven. Door de aandoening wordt hier heel bruut inbreuk op gemaakt. Dementie heeft namelijk niet alleen gevolgen voor hun fysieke functioneren, maar eigenlijk op de gehele kwaliteit van leven. Ik heb de mensen zo’n vijf maanden mogen volgen en in deze tijd heb ik ook mensen achteruit zien gaan, heel heftig om te zien. Fietsen met Fietsmaatjes is een goede interventie om jonge mensen met dementie even uit deze setting te halen. Dit maakte het voor mij des te mooier om hier onderzoek naar te doen.
Samenwerking
De Opleiding tot Fysiotherapeut is sinds 2018 betrokken bij dit project. Jan Burgmeijer is samen met zijn vrouw Tekla Zwinkels oprichter van Fietsmaatjes(.NL).
Begin dit jaar is door ZonMW een subsidie is toegekend aan de samenwerkende partijen Fietsmaatjes, het Mulier Instituut, Movisie en Hogeschool Leiden. Met deze subsidie kunnen de ervaren effecten van Fietsmaatjes nog beter in beeld worden gebracht. Het doel hiervan is om de landelijke implementatie van het project te versnellen en erkenning te verkrijgen voor de interventie. Met deze erkenning kan het project worden opgenomen in de databanken Effectieve sociale interventie (Movisie) en Preventieve gezondheidsinterventies (RIVM, Centrum Gezond Leven).
Vervolgonderzoek
Dit semester nemen Fysiotherapiestudenten Jord Cornelisse, Mirjam van Duuren en Corne van der Plas het stokje over. Zij testen momenteel een belangrijk monitor- en evaluatie-instrument. Ze doen zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek op twee testlocaties, waarbij zij vrijwilligers die fietsen en mensen die in het team van Fietsmaatjes zitten, ondervragen.
Het is tenslotte van belang dat de interventie (Fietsmaatjes) aan alle belangrijke kwaliteitscriteria voldoet en gedegen in elkaar zit. Wanneer het instrument, na eventuele aanpassingen op basis van het onderzoek, landelijk gebruikt kan worden dan helpt dat niet alleen in het verkrijgen van de gewenste erkenning, maar ook om jaarlijks de lokale Fietsmaatjesorganisaties te kunnen monitoren.
Lees meer over het project Fietsmaatjes
Headerfoto gemaakt door Milou Oomens - Doelgroep in Beeld