‘Fascinerend hoe onrealistische emoties je helpen om realistische emoties te ontdekken’

Willemijn is onlangs afgestudeerd als vaktherapeut spraak & drama aan Hogeschool Leiden en heeft daarvoor theaterschool in Utrecht gedaan. Willemijn: “Als kind heb ik altijd al iets gehad met drama en toneel. Ik was dol op verkleden en in andere rollen kruipen, ik voelde me er krachtiger door. Toen ik op de middelbare school niet wist welke studie ik moest kiezen, vroeg mijn moeder me: ‘Als je gewoon mag kiezen wat je het allerleukste vindt, welke studie zou het dan worden?’ Op die vraag had ik wel een antwoord; ik wilde naar de theaterschool, alleen dacht ik - geheel onterecht natuurlijk - dat je er niet je beroep van zou kunnen maken. Ik heb toch auditie gedaan en heb het ontzettend naar mijn zin gehad en erg veel geleerd over het vak en mijzelf."

De wens om verder te leren na de theaterschool, ontstond bij een les over realistische en onrealistische emoties. “Ik weet de specifieke les nog heel goed, die maakte veel bij mij en mijn klasgenoten los. Ik was zo gefascineerd door het feit dat onrealistische emoties je soms kunnen helpen om je realistische (échte) emoties te ontdekken. Ik ben thuis direct gaan googlen, ik wilde weten hoe het werkt. Zo ontdekte ik dat je dus ook vaktherapie spraak & drama kunt studeren. Dat je theater kunt combineren met psychologie en zo kinderen en jongeren kunt helpen. Daar wilde ik mijn beroep van maken.” 

“Het is erg jammer dat ons vak nog niet zo bekend is. Ik werk nu bij 4mb in Roosendaal en Breda, dit is een psychologisch centrum voor onderzoek en behandeling. Ik werk veel met kinderen en jongeren, zij en hun ouders hebben vaak ook wat uitleg nodig over vaktherapie. Soms zien ouders dat hun kind erg extravert is en graag creatief bezig is. In zo’n geval is spraak- en dramatherapie een goede keuze omdat het aansluit bij de behoefte van een kind. Maar ook voor jongeren die onzeker zijn en juist niet graag op de voorgrond treden, is de therapie heel helpend. Het helpt ze om een stapje naar voren te durven doen en te kunnen oefenen met ander gedrag. Door te spelen biedt dramatherapie je de ruimte om al doende te leren, te groeien en met problemen om te gaan." 

Ook onder professionals is vaktherapie niet altijd bekend. “Men weet wel dat er psychomotorische vaktherapie is, maar dat er ook specialisten zijn zoals ik op het gebied van spraak & drama, muziek of beeldend weet nog echt niet iedereen. Dat is jammer, vind ik, want niet iedere cliënt kan door middel van gesprekken een trauma bijvoorbeeld verwerken. Soms zijn drama of muziek beter passende manieren om aan de slag te gaan met een trauma.” 

Bij haar afstuderen merkte Willemijn dat veel jongeren op een wachtlijst staan voor EMDR-therapie. EMDR-therapie (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) helpt mensen om traumatische ervaringen te verwerken door hen te laten focussen op specifieke oogbewegingen terwijl ze aan de gebeurtenis denken. De therapie is razend populair. “Ik werk in de regio Roosendaal-Breda en hebben veel wachtende cliënten voor EMDR-therapie. Niet elke collega mag deze therapie geven. Daardoor is de wachtlijst lang. Het is natuurlijk heel jammer als er in de periode dat jongeren op de wachtlijst staan, niets gebeurt. Het spel dat ik voor mijn afstuderen heb ontwikkeld, speelt in op die behoefte. Het doel is emoties rondom het trauma op een veilige manier bespreekbaar te maken, te werken aan emotieregulatie en het systeem (vrienden, familie) te betrekken bij de jongere. Het is een eerste stap naar traumaverwerking.”  

Het spel heet Impacto en lijkt enigszins op Trivial Pursuit of Party&Co. Het is bedoeld voor jongeren tussen de 12 en 16 jaar oud die aan de slag gaan met traumaverwerking. Door te dobbelen, mag een speler stappen zetten en zo kom je op een pictogram van hoofd, hart of handen. Daar horen kaartjes bij met vragen of oefeningen erop. Hoofd-vragen gaan over psycho-educatie bij trauma, uitleg van de symptomen en gedachten. Hart-vragen zijn korte oefeningen rondom emotieregulatie en verbinding. Hand-vragen zijn korte oefeningen of energizers om het lichaam aan te spreken. Uiteraard zijn de opdrachten op de kaartjes spraak- of drama gerelateerd. Denk aan ‘beeld de emotie verdriet uit’ of ‘loop door de ruimte als een stampende olifant’. Het spel is kleurrijk vormgegeven, met veel paars, groen en roze, maar zeker niet kinderachtig. “De spelers van het spel zijn de jongere zelf, de behandelaar en het kan iemand uit het systeem naar keuze zijn: een familielid of een goede vriend. Iemand die de jongere vertrouwt.” In het spel is bewust ruimte gemaakt voor het gesprek. Er zijn namelijk ook vraagtekenkaartjes waarbij de spelers elkaar vragen mogen stellen.  

Impacto is nog in ontwikkeling. Binnenkort wil Willemijn het spel gaan testen binnen 4mb. Uiteindelijk wil ze het spel ook op de markt gaan brengen. “Ik hoop natuurlijk dat het spel niet alleen een middel is om de wachttijd te overbruggen, het is echt de bedoeling dat een cliënt de eerste stap naar traumaverwerking en emotieregulatie alvast kan zetten door het bordspel.” 

De hbo-opleiding tot vaktherapeut van Hogeschool Leiden kent drie richtingen: spraak- en dramatherapie, muziektherapie en beeldende therapie. Direct bij de start van de opleiding maken studenten een keuze. De opleiding in Leiden staat zeer goed aangeschreven vanwege de hoge studenttevredenheid en uitstekende scores voor sfeer en docenten.