Natuur in de vrouwen- en maatschappelijke opvang

In samenwerking met Valente, branchevereniging maatschappelijke opvang, doet het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind onderzoek naar de werking van natuurinterventies in de vrouwenopvang en in de maatschappelijke opvang. Elise Peters schreef er een proefschrift over: Bed, Bath, and Beyond: Nature Interventions to Support Family Life in Dutch Women’s Shelters and Shelters for Homeless Families. Het proefschrift kun je op de betreffende pagina downloaden. Of bekijk alvast de Nederlandse samenvatting ( pdf, 3.58 MB ).

Waarom is het onderzoek belangrijk?

Het idee om natuur in te zetten in de vrouwen- en maatschappelijke opvang bouwt voort op wetenschappelijke bevindingen. Contact met natuur doet mensen goed. Natuur heeft een ontspannende werking en het leidt tot een vermindering van stress. Een groene omgeving leidt bovendien tot minder negatieve gevoelens zoals pijn, somberheid of vermoeidheid en geeft positieve gevoelens en energie. Voor kinderen is natuur een fijne plek om te spelen. Met behulp van onderzoek wil het lectoraat manieren ontwikkelen om natuur in te zetten in het dagelijkse werken met kinderen en hun ouders en de werking van natuur voor gezinnen bestuderen.

Natuur in de opvang: Hoe ziet dat eruit?

Deze film geeft een inkijkje op verschillende opvanglocaties die met natuur werken. Het laat zien hoe zij natuur inzetten bij het methodische werken met kinderen. 

Lees meer informatie onderaan deze pagina bij het kopje 'Doorwerking van het onderzoek in de praktijk'. 

Overzicht onderzoeksprojecten

De afgelopen jaren heeft het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind een aantal onderzoeken uitgevoerd rond het thema natuur in de vrouwen- en maatschappelijke opvang:

De werking van natuur in de vrouwenopvang (pilot)

Looptijd: september 2016 - september 2017

In de pilotstudie onderzochten we wat volgens opvangprofessionals de waarde van natuur is voor gezinnen. Dat onderzochten we met actieonderzoek, waarbij opvangprofessionals en onderzoekers samen onderzoek deden. Medewerkers experimenteerden met het gebruik van de natuur in hun dagelijkse werk met gezinnen, en schreven hun ervaringen op. Vervolgens deelden zij hun ervaringen in bijeenkomsten met praktijkcollega’s en onderzoekers. Collega’s leerden zo van elkaar en deden nieuwe ideeën op. De onderzoekers verzamelden op die manier praktijkverhalen die lieten zien hoe professionals natuur gebruikten en welke werking zij daarvan zagen. De uitkomsten van dit onderzoek lees je in deze wetenschappelijke publicatie en dit boekje voor praktijk ( pdf, 3.86 MB ).

Professionals vertelden onder andere dat natuur ouders ondersteunt in het ouderschap. Daar hadden we nog veel vragen over, want hoe helpt de natuur bij de relatie tussen het kind en zijn ouders? En hoe zouden we dat verder in de opvang kunnen inzetten? Om daar antwoorden op te vinden, zijn we verder gegaan met wetenschappelijk onderzoek in de opvang. 

 

De werking van natuur in de vrouwen- en maatschappelijke opvang (vervolgstudie)

Looptijd: september 2017 - mei 2021

Met de vervolgstudie wilden we meer te weten komen over het verband tussen natuurervaringen en ouderschapsbeleving. Daarom hebben we bij gezinnen in de maatschappelijke- en vrouwenopvang een vragenlijst afgenomen. In de vragenlijst vroegen we aan ouders hoe zij zich op dat moment voelden als ouder. Alle ouders voelen zich soms sterker in hun ouderschap dan anders. Soms voelen ouders zich verbonden met hun kind, soms minder. Soms voelen ouders dat ze zelf besluiten kunnen nemen, soms niet. Soms voelen ouders dat ze het ouderschap goed aankunnen, soms niet. We wilden graag weten of dat gevoel voor ouders anders is als ze in de binnenruimte van de opvang waren, bijvoorbeeld op hun kamer, of als ze in de natuur waren. Daarom hebben we binnen en in de natuur zo’n vragenlijst afgenomen. Zo konden we zien of ouders zich sterker voelen staan in hun ouderschap wanneer ze in de natuur zijn. De uitkomsten van dit onderzoek lees je in deze wetenschappelijke publicatie en in deze wetenschappelijke publicatie.

Met de vervolgstudie wilden we ook te weten komen hoe professionals kiezen welke natuuractiviteit ze inzetten voor een gezin. Er is in de natuur van alles te doen, zoals actief sporten, kletsend wandelen, in stilte ontspannen, of het verzorgen van dieren. Om erachter te komen hoe professionals daar een keuze in maken, hebben professionals praktijkbeschrijvingen gemaakt van momenten waarop zij met een gezin in de natuur waren. Door daar gericht naar te kijken en verschillen en overeenkomsten te zoeken, kwamen we te weten hoe professionals een natuuractiviteit kozen. De uitkomsten van dit onderzoek vind je via Frontiers in Psychology.

Doorwerking van het onderzoek in de praktijk

Inzichten uit dit onderzoek en uit praktijkervaring van professionals zijn vertaald in een handreiking (film) voor de inzet van natuur in het methodische werken met kinderen, in een teamtraining voor opvangprofessionals, in een poster ( pdf, 136 KB ) met praktijksuggesties, en in een factsheet ( pdf, 290 KB ).

Een beknopte versie van de factsheet is beschikbaar voor professionals uit de opvang. Deze is zo gemaakt dat hij handig is om mee te nemen naar je werk. Je kunt deze opvragen door een mail te sturen aan Carole Struch via [email protected]. 

Meer weten?

Wil je meer informatie of heb je vragen, neem dan contact op met onderzoeker Elise Peters: [email protected].

Nieuws natuur in de opvang

Op de hoogte blijven van het nieuws over natuur in de opvang? Bekijk het nieuwsoverzicht.