Rechten van kinderen en ouders bij gemeentelijke besluiten over jeugdhulp
Dit onderzoek geeft inzicht in wat nodig is om de rechten van kinderen en ouders bij het besluit van een gemeente of een gezin dat jeugdhulp nodig heeft te versterken, in zowel wet, beleid als praktijk.
Achtergrond
Spanning tussen rechtsbescherming en maatwerk
Sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor jeugdhulp aan kinderen en hun ouders. Het besluit of jeugdhulp nodig is, en zo ja welke hulp, wordt in veel gemeenten genomen door jeugd- en gezinsprofessionals van het wijkteam. De wetgever beoogde met deze wet de rechten van kinderen en hun ouders te versterken, maar in de praktijk blijkt de rechtsbescherming tekort te schieten. Veel gezinnen blijken moeite te hebben om hulp te krijgen en zijn niet op de hoogte van hun rechten. Kinderen krijgen daardoor soms te laat of helemaal geen hulp. Ook is er ongelijkheid door de verschillen tussen gemeenten bij het toekennen van jeugdhulp.
Onderzoek naar de achterliggende oorzaken van de verschillen tussen de wettelijke regeling, het beleid en de praktijk is niet gedaan. Er lijkt een spanningsveld te bestaan tussen het bieden van rechtsbescherming aan cliënten en het zorgen voor maatwerk in hulp voor het gezin. Veel gemeenten hebben - vanuit die maatwerkgedachte - sterk ingezet op ‘onbureaucratisch werken’, waarbij zoveel mogelijk samen met het gezin wordt vastgesteld welke hulp nodig is. Deze werkwijze sluit aan bij wat vanuit hulpverleningsperspectief belangrijk is: gezamenlijk met gezinnen beslissen over de hulpverlening.
In dit onderzoek (gestart in 2020) staat de vraag centraal of het tekort aan rechtsbescherming komt door dit spanningsveld en of er aanpassingen moeten worden gedaan in de wet, het (gemeentelijk) beleid of de uitvoering in de jeugdhulppraktijk.
Onderwijs en praktijk
Verder helpen
Renske de Boer, programmaleider en docent van de Master Jeugdzorg van Hogeschool Leiden, heeft voor dit onderzoek een promotiebeurs voor leraren via NWO gekregen.
Zij doet zowel rechtswetenschappelijk, als praktisch onderzoek en wordt hierbij begeleid door prof. dr. mr. Lies Punselie, mr. dr. Yannick van den Brink van Universiteit Leiden (afdeling Jeugdrecht) en lector dr. Chris Kuiper. Er wordt samengewerkt met studenten van Hogeschool Leiden.
Renske hoopt met het onderzoek de twee 'werelden’ van ‘hulp’ en ‘recht’ te verbinden. Het doel is om concrete handvatten te geven aan de wetgever, beleidsmakers, gemeenten en professionals om de rechten van kinderen en ouders in de jeugdhulppraktijk te versterken. Ook worden de resultaten gebruikt voor het onderwijs aan (toekomstige) jeugdprofessionals, die binnen de faculteit SW&TP worden opgeleid, over de juridische aspecten van hun beroep.
Onderzoekgroep Waarde(n)volle Zorg
Peer van der Helm
Dit project is onderdeel van onderzoeksgroep Waarde(n)volle Zorg bij kenniscentrum Samen Redzaam.