"Ik wil impact maken op het dagelijks leven"

Dr. Anne Krabbendam is lector Sociaal Werk in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Haar lectoraat realiseert een nauwere samenwerking tussen het academisch kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum Curium-LUMC en Hogeschool Leiden.

"Ik kom niet uit een doktersfamilie, maar op mijn twaalfde wist ik al dat ik kinderpsychiater wilde worden. Een baan waarin je moet praten met mensen, en daarmee mensen beter maakt, dat leek me geweldig. Ik ben namelijk een enorme prater. Je hoort mensen toch weleens zeggen dat ze op een onbewoond eiland zouden willen wonen? Ik niet – ik zou binnen een week dood zijn. Niet alleen de zorgkant boeide me, maar ook ethische aspecten vond ik altijd al interessant. Op de middelbare school maakte ik werkstukken over thema’s als euthanasie en abortus."

Het komt zoals het komt

"Al tijdens mijn studententijd gaf ik bijles en volgde ik een extra module om lesbevoegdheid te krijgen. Sindsdien ben ik bezig om kennis door te geven aan de nieuwe generatie. Vervolgens heb ik de postdoctorale lerarenopleiding voor maatschappijleer afgerond en gaf ik twee dagen per week maatschappijleer binnen het voortgezet onderwijs. Op de andere drie dagen was ik docent HBO-Rechten bij InHolland Rotterdam."

"Ik wist al op de basisschool dat ik kinderpsychiater wilde worden. Een baan waarin je moet praten, en met praten mensen beter maken: het leek me geweldig."

"Mijn carrière is grotendeels gelopen zoals ik het me als kind had ingebeeld. Wel heb ik nog een uitstapje gemaakt als tropenarts en twee stages gelopen in Zimbabwe en Peru. Daar heb ik vooral geleerd hoe verschillend mensen zijn en in het leven kunnen staan. We deden in Zimbabwe onderzoek naar de opvang van hiv-positieve vrouwen en de vertaler waar wij elke dag mee werkten was ook hiv-positief. Zij ging er heel krachtig mee om: accepteren en niet vechten. Ook als er bijvoorbeeld niet genoeg medicijnen waren. Het kwam mij bijna laks over, zo van ‘zo is het nu eenmaal’. Dat zagen we daar ook in het dagelijks leven.

Nadat ze was overleden wilden we met de bus naar haar uitvaart, maar na heel lang wachten zagen we dat iedereen bij de halte zonder morren wegsjokte. We vroegen: ‘Wanneer komt de bus?’ Antwoord: ‘Morgen’. Het komt zoals het komt. Hier in het Westen vinden wij het soms moeilijk om zaken te accepteren: we willen vechten en dingen veranderen. Maar er zijn ook andere manieren om ermee om te gaan. Het is belangrijk om je te realiseren dat jij maar één perspectief hebt en iedereen anders denkt. Dit neem ik nog altijd mee in mijn werk in de psychiatrie én in het lesgeven."

Impact op het dagelijkse leven

"In 2007 startte ik als kinder- en jeugdpsychiater bij het academisch kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum Curium-LUMC. In 2016 was ik klaar met mijn promotieonderzoek en besprak ik met de directeur van Curium-LUMC dat ik graag onderzoek wilde blijven doen naast mijn werk als psychiater. Ik wilde graag een brugfunctie vormen tussen het onderwijs en de psychiatrie. De vraag vanuit de hogeschool lag er toen al. Nu werk ik één dag in de week bij Hogeschool Leiden als lector Sociaal Werk in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie."

"Als therapeut bouw je een band op met het kind en voor het kind zijn de ouders ‘stom’. Dan is het lastig om ook een band met de ouders te behouden zonder de band met het kind te verliezen."

"Ik vind het leuk om onderzoek te doen om zo het praktisch-klinisch werk te verbeteren. Mijn passie qua onderzoek ligt dan ook echt bij dat praktijkgerichte. Hersencelonderzoek is ook erg leuk en belangrijk, maar niet voor mij. Mijn onderzoek heeft betrekking op wat ik dagelijks tegenkom. In de praktijk liep ik zelf tegen zaken aan waarvan ik dacht: dit moet beter kunnen. Ik hoef dan ook geen hoogleraar te worden. Mijn passie ligt niet bij publiceren, maar bij het verbeteren van de zorg.

Natuurlijk wil ik af en toe publiceren, want ik wil bijdragen aan onze kennis. Maar een Nederlandstalig artikel kan dan misschien veel belangrijker zijn, of een interview op de radio, of in de krant. Ik wil impact maken op het dagelijkse leven."

Brug tussen praktijk en onderwijs

"Van oorsprong is mijn vakgebied een heel patiëntgerichte stroming. De patiënt is de bron van je onderzoek, daar zet je interventies op in. Maar we leren steeds meer dat je ook het gezin hierbij nodig hebt. Dat kan heel ingewikkeld zijn, specifiek bij adolescenten. Die zijn soms helemaal klaar met volwassenen, maar aan de andere kant hebben ze hen ook nog erg nodig. Als therapeut bouw je een band op met het kind en voor het kind zijn de ouders ‘stom’. Dan is het lastig om ook een band met de ouders te behouden zonder de band met het kind te verliezen. We moeten daarom meer rekening houden met het hele ‘gezinssysteem’.

Systeemgerichter werken zit ‘m niet zozeer in nieuwe dingen bedenken, maar de contacten die er al zijn anders benutten. Denk bijvoorbeeld aan andere gesprekstechnieken bij de intake of evaluatiemomenten. Als een kind zo ernstig is vastgelopen dat er sprake is van een kliniekopname, dan is het gezin ook vastgelopen. Het hele gezin moet dan een draai maken. In de dagelijkse praktijk komt dat systeemgericht werken nog niet altijd tot zijn recht. Hierin ligt een belangrijke taak voor het onderwijs."

"Op die momenten dat ik mijn enthousiasme voor de psychiatrie overbreng, vind ik mijn vak nóg mooier."

"Die brug tussen de praktijk en het onderwijs bouwen we op meerdere manieren. Ik ben trots op mijn vak en mijn passie breng ik graag over aan anderen. Daar zie ik ook echt een rol voor mezelf. We betrekken bachelor- en masterstudenten bij het onderzoek dat we uitvoeren binnen het lectoraat. Alle kennis die we verzamelen, vloeit terug in het onderwijs, maar ook naar Curium-LUMC en andere partners waar we mee samenwerken. Regelmatig lopen masterstudenten stage bij Curium-LUMC, en ik werk mee aan de master Jeugdzorg en de minor Jeugd GGZ. Op die momenten dat ik mijn enthousiasme voor de psychiatrie overbreng, vind ik mijn vak nóg mooier."

Personalia

Naam: Anne Krabbendam
Functie: Lector Sociaal Werk in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Proefschrift: Troubled girls, troubled futures; The adverse adult outcomes of detained adolescent females. (2016)

Meer over het lectoraat | Meer over de lector | Terug naar overzicht interviews