Natuur en Ontwikkeling Kind groei

Onderzoek

De onderzoeksactiviteiten van het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind zijn gericht op het vergroten van kennis over de pedagogische waarde van de ruimte en in het bijzonder van natuur in onderwijs, kinderopvang en zorg. Dit geeft professionals handvatten om zelf natuurrijke plekken als speelleeromgevingen te integreren in hun dagelijkse praktijk. Met mooie voorbeelden van natuurrijke speelleeromgevingen in onderwijs, kinderopvang en zorg wil het lectoraat zichtbaar maken hoe een natuurrijke omgeving kan worden geïntegreerd in de dagelijkse praktijk. 

Onderzoeksthema's

Naast de lector zijn er momenteel 9 onderzoekers actief in de kenniskring van het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind. In diverse onderzoeksprojecten doen zij onderzoek binnen de volgende thema's:

Groene schoolpleinen

Na een explosieve groei van groene schoolpleinen ontstond er behoefte aan een wetenschappelijke onderbouwing van nut en werking ervan. Tijdens het vierjarige onderzoeksproject De ‘leer’kracht van groene schoolpleinen bracht het lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind in kaart wat het effect is van groene schoolpleinen voor de ontwikkeling van kinderen op de basisschool. Tevens gaf het onderzoek schoolteams inzicht in hoe ze een groen schoolplein structureel kunnen gebruiken als onderwijsleeromgeving en welke expertise hiervoor nodig is bij leerkrachten (in opleiding). 

Momenteel is het lectoraat betrokken bij een breed onderzoek vanuit de VU Amsterdam naar een optimale inrichting van groene schoolpleinen om zowel de gezonde ontwikkeling van kinderen als de biodiversiteit en klimaatbestendigheid te ondersteunen. Het lectoraat ontwikkelt in dit project een kwaliteitstool en scholing voor leerkrachten en schooldirecties met als doel de speel- en leerwaarde van groene schoolpleinen te optimaliseren.

Groene kinderopvang

Hoe kan een groene, natuurlijk ingerichte buitenruimte bijdragen aan de pedagogische kwaliteit van de opvang voor nul- tot vierjarigen? Wat is nodig om ervoor te zorgen dat pedagogisch medewerkers de buitenruimte daadwerkelijk gaan benutten? Samen met diverse partners deed het lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind onderzoek om de meerwaarde van groene kinderopvang verder in kaart te brengen en om handvatten te ontwikkelen die de kwaliteit ervan kunnen versterken. Hoofdonderzoeker Marian Joven zet een vervolgonderzoek rond dit thema op als promotietraject.

Natuur in de vrouwen- en maatschappelijke opvang

In samenwerking met Valente, branchevereniging maatschappelijke opvang, doet het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind onderzoek naar de werking van natuurinterventies in de vrouwenopvang en in de maatschappelijke opvang. Elise Peters schreef een proefschrift, Bed, Bath, and Beyond, op basis van deze onderzoeken, waarin ze met praktijkprofessionals werkte aan het opzetten en evalueren van natuurinterventies voor de ondersteuning van gezinnen die in de residentiële opvang verblijven. 

Taal leer je met je lijf

Natuur is goed voor de motoriek en concentratie van jonge kinderen. Maar in hoeverre is natuur ook van belang voor taalontwikkeling? Deze vraag staat centraal in het vierjarige onderzoek Hoofd, schouders, knie en TAAL, een promotietraject van onderzoeker Jannette Prins. De resultaten kunnen als uitgangspunt worden gebruikt bij het voor- en vroegschoolse taalonderwijs. De vraag is hierbij vooral of de taal van kinderen anders is als ze buitenspelen in een natuurrijke omgeving dan in een grijze verstedelijkte omgeving.

Kansengelijkheid

Nederland is een welvarend land. Toch bepaalt de omgeving waarin kinderen opgroeien mede of hun situatie ‘kansarm’ of ‘kansrijk’ is. Hoe zorgen we dat onze inzet m.b.t. leren voor een duurzame toekomst, waarbij we de waarde van natuur in willen zetten, ook bijdraagt aan meer kansengelijkheid voor jongeren? Rond dit vraagstuk heeft het lectoraat in samenwerking met diverse onderzoekspartners verschillende projecten uitgevoerd. Onderzoeker Sofia van Santen werkt aan de opzet van vervolgonderzoek op dit thema in een promotietraject.