Serie 1: Buitenbooster 5
In deze Buitenbooster nemen de onderzoekers van het lectoraat je mee in de wereld van sneeuw en ijs. Welke activiteiten kun je allemaal ondernemen? Kortom: 50 boosters die je buiten met sneeuw en ijs gedaan moet hebben.
Natuur is elke dag anders! Nu ligt er sneeuw en is er echt ijs - hoe lang is dat geleden? Op naar buiten! We dagen je uit - leef je uit en maak van ijs en sneeuw een prachtig beeld van waar je nu zo naar verlangt. Je geeft jezelf en/of je leerlingen en/of je eigen kinderen daarmee een groot cadeau, want je kunt jezelf er even helemaal in verliezen. Een echte ‘flow’ ervaring dus, een moment dat je buiten de tijd lijkt te leven omdat je de verbinding met de kloktijd bent kwijtgeraakt. Hoe heerlijk is dat in Coronatijd!
Maar wat kun je allemaal doen? Daarom is deze buitenbooster-poster ( pdf, 101 KB ) voor jou! Een poster met 50 boosters die je buiten met sneeuw en ijs gedaan moet hebben. Klik op de link en print hem uit. Hang de poster op het raam, de deur, de wc, de keukenkastjes en dan, naar buiten!
Download de buitenbooster-poster ( pdf, 101 KB )
Herstellen en opladen
Waarom naar buiten? Spelen in en met natuur brengt kinderen (en volwassenen) in een speelstroom. Het is één van de redenen waarom kinderen (en volwassenen) graag in en met natuur zijn en spelen. Het geeft de mogelijkheid om volledig in spel op te gaan. Het brengt de ervaring van gerichte aandacht en volledige concentratie op zowel de omgeving als op jezelf.
Intense buitenervaringen in en met natuur zijn direct verbonden met de diepere lagen in ons zelf, met het onbenoembare en onverklaarbare, met het zinzoekende en zingevende. In die zin brengen natuurervaringen ons meer in ons zelf. We ervaren het als hervinden. We staan niet langer uit naar de buitenwereld om te reageren op alles wat op ons afkomt, maar vinden rust in ons zelf. Een rust die hernieuwde energie geeft om iets op te pakken, te ontwikkelen, te creëren. Hoe lekker om dit te ervaren in Coronatijd. Hoe nodig om dit te ervaren in Coronatijd!
Zachte fascinatie
Een bijzonder kenmerk van de natuur is dat het op een prettige manier de aandacht trekt, zonder dat het moeite kost. Dit fenomeen wordt ‘zachte fascinatie’ genoemd. Bij zachte fascinatie gaat het in de eerste plaats om visuele natuurervaringen: hoe onze blik automatisch wordt getrokken naar een blaadje dat naar beneden dwarrelt, een vlinder die voorbij fladdert, of wolken die langs de horizon schuiven.
Maar het treedt ook op bij andere zintuigen: onze oren die zich spitsen bij het zingen van een merel, een strand dat onweerstaanbaar uitnodigt om op blote voeten te lopen, of een bloeiende bloem waar je wel even aan moet ruiken. Deze voorbeelden illustreren de kracht van natuur als prikkel voor het opdoen van directe en aangename zintuiglijke ervaringen. Volgens de ‘Attention Restoration Theory’ (Kaplan & Kaplan, 1989) speelt zachte fascinatie een belangrijke rol in de rustgevende effecten van natuur.
Tijdens de ervaring van zachte fascinatie wordt geen beroep gedaan op de gerichte (moeite kostende) aandachtcapaciteit, waardoor er rust en ruimte in het hoofd komt, met allerlei gunstige effecten op het concentratievermogen en de zelfbeheersing. Dit maakt de natuur, zoals treffend omschreven door wetenschapsjournalist Mark Mieras (2015), tot een ‘vluchtheuvel voor de overbelaste geest’. Deze theorie krijgt steun uit onderzoek waaruit blijkt dat kinderen en volwassenen tijdens of na een verblijf in de natuur beter presteren op complexe taken die een beroep doen op executieve functies zoals het verbinden van letters en getallen (zie bijv., Van den Berg, 2011).’
Achtergrondinformatie
- Hovinga, D. (2013). Van deadline naar lifeline 'Natuur een groeiruimte voor kinderen ( pdf, 2.52 MB )', Leiden: Hogeschool Leiden.
- Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The experience of nature: A psychological perspective. New York: Cambridge University Press.
- Bakker, W. (2015). De natuur als vluchtheuvel van de geest. Interview met wetenschapsjournalist Mark Mieras. Tuin en Landschap | 8 |2015.
- Website ‘Buitentijd = Leertijd’.
- Peters, E. en Hovinga, D. (2016). 'Met je billen in het zand. Zien hoe de omgeving het spel van kinderen vormt ( pdf, 6.67 MB )', Hogeschool Leiden.
- Van den Berg, A.E. (2011). ‘Natuur als therapie bij ADHD: Literatuurstudie, interviews met deskundigen, en empirisch onderzoek ( pdf, 1.83 MB )’, Alterra-rapport 2112. Wageningen: Alterra.
- Whitepaper Natuur voor Stressreductie: ‘Geef kinderen de natuur (terug)’.