Het effect van life skills op studiesucces
Het bevorderen van life skills vergroot het studiesucces. Dit blijkt uit jarenlang onderzoek dat gedaan is door de World Health Organization (WHO) en door CASEL (Collaborative for Academic, Social and Emotional Learning). Deze twee onderzoeken hebben het succes van life skills op de kaart gezet. Ondersteuning bieden op het gebied van levensvaardigheden doet er toe: studenten zitten beter in hun vel, het verbetert studiegedrag en vermindert studie-uitval.
Reden voor Hogeschool Leiden om hier actief mee aan de slag te gaan. Daarom is een groot aantal studies op een rij gezet en vergeleken. Welke onderwijsprogramma’s werken bij studenten het beste en waarom?
Kenmerkend voor adolescenten
In de studies die zijn vergeleken wordt onderzoek gedaan naar de groep ‘late adolescenten’ tussen de 16 en 23 jaar. De meeste studenten van Hogeschool Leiden vallen in deze groep. Vaak worden studenten benaderd als volwassenen, maar psychologisch gezien is dat een overschatting. De adolescent moet zich op sociaal gebied nog verder ontwikkelen. Een eigen identiteit en zelfvertrouwen zijn nog niet standaard aanwezig. Als gevolg hiervan kunnen adolescenten moeite hebben met het nemen van beslissingen en tegen kritiek kunnen. Jongeren in deze leeftijdsgroep kunnen extra vatbaar zijn voor depressieve klachten.
De onderzoeken op een rij
In totaal zijn er 26 (inter)nationale studies met elkaar vergeleken*. Daaruit blijkt het volgende:
Levensvaardighedenprogramma’s hebben effect
Vanuit verschillende levensvaardighedenprogramma’s is aangetoond dat ze positief effect hebben op het ontwikkelen van maatschappelijk bewustzijn, zelfcontrole en zelfvertrouwen. Jongeren ontwikkelen meer veerkracht, empathie en zelfstandigheid, en kunnen leren omgaan met stress. Het aanleren van life skills als beslissen, probleemoplossend en kritisch denken en stress management blijkt de neiging te verkleinen om drugs te gebruiken.
Het is lastig te meten wat het effect is van verschillende programma’s op afzonderlijke vaardigheden. Dit komt doordat er vaak meerdere zaken tegelijk wordt onderzocht.
De manier van trainen is het belangrijkst
De manier van trainen blijkt een groter effect te hebben dan de inhoud van het levensvaardighedenprogramma. Programma’s die werken volgens een vaste procedure leiden tot een beter resultaat, waarbij studenten de life skills beter leren beheersen. Een voorbeeld van zo’n vaste procedure is SAFE**:
- Rangschikken (Sequenced): aangesloten en gecoördineerde activiteiten om de ontwikkeling van vaardigheden te bevorderen
- Actief (Active): actieve vormen van leren om studenten te helpen nieuwe vaardigheden op te doen
- Gericht (Focused): de nadruk leggen op het ontwikkelen van persoonlijke en sociale vaardigheden
- Uitdrukkelijk (Explicit): gericht op specifieke sociale en emotionele vaardigheden
Ook blijkt dat docenten van de eigen onderwijsinstelling zulke trainingen net zo goed of beter kunnen geven dan externe trainers. Deze docenten moeten hiervoor wel getraind worden.
Levensvaardigheden bevorderen studiesucces
Studenten die bepaalde vaardigheden beheersen, zijn succesvoller in hun studie dan anderen. Het gaat hierbij om vaardigheden als goed kunnen communiceren, problemen kunnen oplossen, je bewust zijn van je eigen identiteit, motivatie en om kunnen gaan met stress.
*Bron: Suzanne Slotboom en Carolien Gravesteijn. Levensvaardigheden voor studenten: een overzicht van studies (aangeboden aan tijdschrift)
**Bron: Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta‐analysis of school‐based universal interventions. Child development, 82(1), 405-432.
Conclusies uit het onderzoek
De conclusies uit het onderzoek zijn op een rij gezet.
- Het heeft het grootste effect als levensvaardighedenprogramma’s worden aangeboden voor aanvang van de studie. Dit betekent dat wij er extra aandacht aan geven bij de start van het eerste studiejaar.
- Een gestructureerd programma is belangrijk. Wij beginnen met het ontwikkelen van zelfbewustzijn en zelfmanagement omdat dat effect heeft en studenten er zelf de meerwaarde van inzien.
- Training door eigen personeel werkt goed.
- Naast de reguliere programma’s is maatwerk nodig.