De positieve invloed van feedback op zelfregulatie
16 juli 2021 - Docenten Tim Frijters en Rachel van Egeraat-Verbeek doen binnen het VOED-netwerk onderzoek naar de mate van zelfregulatie onder eerstejaarsstudenten Fysiotherapie.
"Je studie is de mooiste tijd van je leven", hoor je vaak. De vrijheid om te gaan en staan waar je wilt, het ontdekken van een nieuwe omgeving, het maken van nieuwe vrienden én de kans om je eindelijk te verdiepen in het vakgebied dat je zelf hebt gekozen. In principe allemaal waar, maar bij die vrijheid hoort dat je – zeker in je eerste jaar – nogal wat keuzes moet maken. En dat is niet altijd makkelijk.
Docenten Tim Frijters en Rachel van Egeraat-Verbeek doen binnen het VOED-netwerk onderzoek doen de mate van zelfregulatie onder eerstejaarsstudenten Fysiotherapie. Wat betekent zelfregulatie eigenlijk? En waarom hebben Rachel en Tim juist voor dit onderzoek gekozen? En waar staat VOED eigenlijk voor én wat heb je eraan?
Eerst even voorstellen...
Tim Frijters is opgeleid tot fysiotherapeut en docent HGZO (hoger gezondheidszorgonderwijs) en is al langere tijd geïnteresseerd in alles rondom toetsing. Hij werkt nu vier jaar voor Hogeschool Leiden als docent, lid van de toetscommissie en studieloopbaanbegeleider. Rachel van Egeraat-Verbeek is eveneens fysiotherapeut, maar met een specialisatie in oncologie en een passie voor communicatie en studentbegeleiding. Sinds drieënhalf jaar is zij verbonden aan de onze hogeschool als docent en studieloopbaanbegeleider.
Drijvende motor achter hun onderzoek is het ontwerpprincipe ‘een vliegende start’: hoe zorgen we er als hogeschool voor dat we onze studenten zo goed mogelijk faciliteren tijdens hun eerste jaar? Tim en Rachel buigen zich in hun onderzoek vooral over de vraag in hoeverre eerstejaarsstudenten Fysiotherapie beschikken over zelfregulatie en hoe dit hen helpt - of juist in de weg zit - bij het maken van keuzes binnen hun leerproces.
Wat is zelfregulatie precies? En waarom is juist dit onderwerp zo belangrijk?
Tim: "Uit onderzoek blijkt dat eerstejaars vaak moeite hebben met het sturen van hun leerproces. Die sturing is een vorm van zelfregulatie, iets wat we allemaal iedere dag gebruiken. Het is ons vermogen om grip te krijgen op gedachten, emoties en gedrag. Het loodst ons als het ware door alledaagse situaties en helpt ons om samen te werken met anderen. Dit vermogen is bij adolescenten echter nog volop in ontwikkeling. Studenten moeten leren om de eisen van een taak te beoordelen, hun eigen kennis en vaardigheden in te schatten, de aanpak te plannen, de voortgang te bewaken en tot slot de gekozen strategie waar nodig aan te passen. Begeleiding bij deze processen én feedback van docenten en anderen is hierbij van groot belang."
Rachel: "Aankomend studiejaar rolt de opleiding Fysiotherapie haar nieuwe curriculum uit, ‘bachelor 3.0’. Daarin is onder andere meer ruimte voor de eigen inbreng van een student. Een mooie ontwikkeling die je in het hele hoger onderwijs ziet, maar die tegelijkertijd best lastig is voor studenten. Onze onderzoeksbevindingen op het gebied van begeleiding, feedback en zelfregulatie, komen straks dus goed van pas. Uiteindelijk wil je dat studenten aan het einde van hun eerste jaar een weloverwogen keuze kunnen maken of ze wel of niet doorgaan met hun studie."
Jullie zijn nog volop bezig met het onderzoek, maar kunnen jullie een tipje van de sluier oplichten?
Rachel: "Tim en ik hebben een mixed-method onderzoek uitgevoerd met als doel om een praktische handreiking voor docenten te ontwikkelen, waarmee ze een feedbackcyclus goed kunnen toepassen. We hebben literatuuronderzoek gedaan naar de rol van de feedbackcyclus bij het leerproces van hbo-studenten. Daarnaast hebben we 28 eerstejaarsstudenten Fysiotherapie gevraagd een gevalideerde vragenlijst in te vullen met als doel een indruk te krijgen hun zelfregulatievaardigheden. Vervolgens hebben we een aantal vaardigheidslessen van vijf collega's geobserveerd en gekeken in welke mate zij de feedbackcyclus binnen deze onderwijsvorm toepasten."
Tim: "Wat je bijvoorbeeld ziet, is dat de scores op de vragenlijsten aantonen dat studenten het meeste moeite hebben met het nemen van initiatief, het aanspreken van het werkgeheugen, en het plannen, organiseren en evalueren van taken. Bovendien hebben we in de lesobservaties gemerkt dat er een groot verschil is tussen docenten met betrekking tot hun kennis van en manier van toepassen van een feedbackcyclus binnen de les. Je kunt dus nu al zeggen dat daar nog behoorlijk wat winst is te halen en dat een praktische handreiking daar goed bij kan helpen."
Wat is de meerwaarde van het VOED-netwerk?
Rachel: "Wat heel fijn aan dit netwerk is, is het feit dat je sparringpartners hebt vanuit alle hoeken van de hogeschool. Die hoeven niet per se dezelfde achtergrond te hebben, maar weten bijvoorbeeld veel over het doen van onderzoek. Dat helpt enorm, zeker als je in een fase van je onderzoek zit, waarin je soms in dezelfde cirkel blijft redeneren. Ook praktisch gezien is VOED van waarde. Zo reiken Annelies en Frowine allerlei handige tools en workshops aan. Neem bijvoorbeeld een workshop kennisclips maken of scherp schrijven. Of het brede netwerk dat zij hebben binnen de hogeschool."
Tim: "Ik sluit me aan wat bij Rachel zegt. Wat ook echt van meerwaarde is, zijn de bijeenkomsten die we gedurende het hele jaar hebben gehad. Ook al ging dat nu voornamelijk online vanwege corona. De ene keer kom je bijeen in een grote groep samen met Annelies en Frowine, de andere keer splits je je op in subgroepjes en zoom je in op gemeenschappelijke dilemma's. Die constante modus van samenwerken, sparren en elkaar feedback geven, zorgt ervoor dat je echt vooruitgang boekt. De laatste tijd kunnen we elkaar gelukkig weer wat vaker live opzoeken. Zo hebben we onlangs met een collega onder het genot van een borrel aan onze SPSS-vaardigheden gewerkt. Het mooie van zo'n onderzoek vind ik dat je leert om te reflecteren op jezelf en je eigen onderwijspraktijk. Waar ben ik nu eigenlijk mee bezig en hoe zorg ik dat dit bijdraagt aan het grotere geheel?"