Onderzoekers en studenten Hogeschool Leiden monitoren nieuwe technieken voor herstel biodiversiteit
10 september 2021 - Leidse wetenschappers, burgers en boeren zijn gestart met het onderzoeken hoe je veenweidegrond duurzaam beheert. Over tien jaar hopen ze te weten hoe je biodiversiteit bevordert, en uitstoot van stikstof en CO2 vermindert.
In een door burgercoöperatie 'Land van Ons' aangekocht veenweidegebied in Oud-Ade wordt gestreefd naar herstel van het plantaardig en dierlijk leven in combinatie met een gezond verdienmodel voor de boer. Het onderzoek vindt plaats in de Vrouwe Vennepolder. Onderzoekers en studenten van het Leiden Centre for Applied Bioscience (LCAB) van Hogeschool Leiden zetten hierbij nieuwe technieken in. Tegelijkertijd doen wetenschappers van Universiteit Leiden onderzoek naar nieuwe teelten op drassig weiland in een zure omgeving.
Onzichtbare biodiversiteit
Met behulp van nieuwe zogenoemde OMICS-technieken kan, in tegenstelling tot traditionele technieken, ook de "onzichtbare" biodiversiteit in het gebied over een langere periode in detail worden gemeten. Het LCAB hoopt met de resultaten van het onderzoek een essentiële bijdrage te kunnen leveren aan de kennis over biodiversiteit en duurzaam gebruik van ecosystemen te stimuleren.
De burgercoöperatie
'Land van Ons', die het verder uitputten van grond en verdwijnen van plantaardig en dierlijk leven uit ons landschap tegen wil gaan, zet de komende jaren verschillende biodiversiteit-verrijkende beheersmaatregelen in. Waar het gebied tot voor kort zwaar bemest werd om de percelen geschikt te maken voor voerproductie en het grazen van vee, zal er in de toekomst geen mest meer worden uitgereden. Hierdoor is de kans erg groot dat het ecosysteem, zowel in de slootjes als in de bodem, gaat veranderen ten gunste van de biodiversiteit.
"Veranderingen in ecosystemen kunnen alleen goed begrepen worden als alle processen die eraan ten grondslag liggen in samenhang bestudeerd worden. Geavanceerde OMICS-technieken, zoals metabolomics en metagenomics, die we bij het LCAB ontwikkelen, kunnen hierbij helpen", aldus lector Metabolomics Peter Lindenburg.
"Door met deze technieken gedetailleerde data te verzamelen over de biodiversiteit, aanwezige schadelijke stoffen en de relatie hiertussen, kunnen we inzicht krijgen in hoe het herstel van een verstoord veenweidegebied verloopt en de ‘key players’ hierin identificeren."
Levend lab
Met metagenomics kan op basis van genetische sporen (DNA) die organismen achterlaten in hun leefomgeving, de soortensamenstelling van een ecosysteem worden bepaald en is analyse van complexe biologische systemen mogelijk. Deze krachtige technologie stelt ons in staat om ook niet zichtbare biodiversiteit in de grond, water en lucht te meten. Denk daarbij naast planten en grotere dieren aan bijvoorbeeld mossen, nematoden, schimmels en bacteriën. Door metagenomics en metabolomics te combineren kan een schat aan informatie over verstoringen en herstel van biodiversiteit in oppervlaktewater en bodem verkregen worden. We zien onder andere de opvolging van de vroege chemische signalen terug in de latere verandering van de soortensamenstelling. Daarbij kan een nieuw biologisch evenwicht worden bepaald.
"Voor ons als onderzoekers is dit door Holland – Rijnland benoemde icoonproject een enorme kans om onze OMICS-technieken die wij in onze laboratoria ontwikkeld hebben toe te passen in het herstel van veenweidegebieden. Het 'Land van Ons' wordt hiermee als het ware een Levend Lab", aldus lector Metagenomics Arjen Speksnijder.
Studenten leren innoveren
Voor studenten van verschillende opleidingen en niveaus, is dit OMICS-project een mooie manier om de ontwikkelde innovatieve technieken in te zetten op de hedendaagse maatschappelijke uitdagingen en mee te werken aan de oplossingen voor een duurzame toekomst.
"Met ons praktijkgericht onderzoek vervullen wij een belangrijke rol in de kennisketen van fundamenteel onderzoek naar daadwerkelijke toepassing in de (toekomstige) praktijk. Onze samenwerking en uitwisseling met kennisinstellingen zoals Naturalis en het Centrum van Milieukunde van de Universiteit Leiden, maar ook die met ondernemers en overheden dragen daar absoluut aan bij", aldus manager LCAB Danny Dukers.
Het project heeft een looptijd van 2 jaar. De eerste resultaten zijn in de eerste helft van 2022 bekend.
Meer weten
Meer weten over dit onderzoek? Eerder deze zomer vond de aftrap van het onderzoeksproject plaats door de afname van water- en bodemsamples in en rond de veenweidegebieden van het Land van Ons.