Verantwoording 2022

De verantwoording over 2022 van het  lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit over de bijdrage aan de beroepspraktijk en maatschappij, aan onderwijs en professionalisering. 

Beroepspraktijk en maatschappij

In 2022 heeft het lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit wederom een aantal mooie resultaten bereikt voor de beroepspraktijk en maatschappij. Het proces om het innovatieve instrument te ontwikkelen om verbondenheid in de werkrelatie te meten, is voltooid en gevalideerd (De Jong 2022a t/m 2022e). Daarmee is het instrument nu klaar voor een volgende fase: de implementatie in het werkveld en ook in het onderwijs. Het plan is om in 2023 die implementatie vorm te geven met een team op Hogeschool Leiden en opdrachten uit meerdere gemeenten om metingen te verrichten. Ook is het lectoraat als onderdeel van de Academische Werkplaats Risicojeugd in gesprek met leden van EPIC (https://nscr.nl/epic/) om het meetinstrument ook in samenwerking met een universiteit verder door te laten ontwikkelen, mogelijk in het kader van een promotieonderzoek.

Verder heeft het lectoraat diverse gemeenten (o.a. Amsterdam, Nijmegen) en organisaties (Openbaar Ministerie, Nationale Politie, Jeugdbescherming/Jeugdreclassering, en diverse zorg- en welzijnsinstellingen) bediend met kennis uit praktijkgericht onderzoek ten bate van de lokale integrale aanpak van ernstige overlast en jeugdcriminaliteit, en in het bijzonder met betrekking op thema’s als ‘verharding’, ‘excessief geweld’ en ‘jonge aanwas’ (ook in relatie tot de ministeries Justitie en Veiligheid, Sociale Zaken en Werkgelegenheid,  Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Volksgezondheid Welzijn en Sport).

Daarnaast was het lectoraat actief betrokken bij een aantal belangrijke netwerken. Naast de reeds genoemde Academische Werkplaats Risicojeugd is dat het Lectorenplatform Veiligheid, de kenniskring Regionale Kenniswerkplaatsen Jeugd, programma’s als Straatkracht (Partners voor Jeugd), Straatwaarden (RIEC Midden-Nederland), Dealbreakers (RIEC Den Haag), en de kenniskring Jonge aanwas & Drugscriminaliteit. In Amsterdam is het lectoraat nog betrokken op het netwerk rondom de Credible Messengers, onderdeel van het programma ‘Drugs op hoofdlijnen’ (Actiecentrum Veiligheid en Zorg), het programma Positief Perspectief (Sociaal Domein), het masterplan ‘Samen Nieuw-West’ (waar het nieuwe meetinstrument zal worden ingezet), het masterplan ‘Zuidoost’ en ‘Noord’, en het netwerk van de burgemeester van Amsterdam voor de doorontwikkeling van het programma ‘Radicalisering en Extremisme’. In het kader van onderzoek naar Specialistisch Jongerenwerk vorm het lectoraat nog een eigen netwerk met het lectoraat Youth Spot (HvA) het lectoraat Jeugd en Samenleving (Hogeschool InHolland), diverse praktijkorganisaties die jongerenwerk verzorgen en de gemeenten die hen inkopen. Ten slotte is het lectoraat ook gescreend en ingeschreven in het deskundigheidsregister van de Landelijke Deskundigheidsmakelaar van de Nationale Politie (LDM).;

Producten voor de beroepspraktijk die deze inzet heeft opgeleverd, zijn onder andere het meetinstrument (klaar voor gebruik in 2023 in diverse gemeenten), onderzoeksrapporten voor gemeenten en organisaties, rapportages van denktanks en overige adviezen. Ook was soms sprake van hands-on begeleiding van een ontwikkeling in de integrale aanpak (zoals bij gemeenten, politie, Openbaar Ministerie, stichting Young in Prison en bij zorgverleners als Multiplus Zorg, Fundament Plus en Arti-Care). Een van de meest invloedrijke producten was het position paper over ‘Jongerenwerk voor de 2% ( pdf, 1.27 MB )’ en het aanvullende verslag over ‘Specialistisch Jongerenwerk ( pdf, 1.18 MB )’. Ook in het kader daarvan wordt nu praktijkgericht steun verleend aan partijen die met deze materie worstelen (o.a. Stichting 5713, IMD, Presikhaaf University, JOZ en vele anderen).

Soms krijgen de werkzaamheden voor de beroepspraktijk en de maatschappij ook bredere aandacht in de media, waaronder op NPO Radio 1 (diverse programma’s), in Het Parool, De Volkskrant, Algemeen Dagblad, Elsevier Weekblad, Zorg+Welzijn en Secondant. Het werk is vooral goed bekeken op social media, en dan in het bijzonder LinkedIn: berichten zijn standaard meer dan 7.500 keer bekeken met uitschieters van bijna 40.000 views.  

Vanwege de dreiging van nieuwe maatregelen omtrent COVID-19 heeft het lectoraat de verschillende andere activiteiten waarbij de verbinding tussen onderzoek en beroepspraktijk centraal staat, ook in 2022 niet georganiseerd. Wel heeft het lectoraat bijgedragen aan de organisatie en verslaglegging van een minisymposium met 40 jongerenwerkers in de Tweede Kamer op 8 november 2022. Ook is gewerkt aan de plannen voor een nieuwe grote themadag op 9 mei 2023 (200 deelnemers).

Onderwijs en professionalisering

Om te beginnen is het werk rondom het thema verbondenheid nog lang niet af. Naast de implementatie van het meetinstrument horen daar ook nieuwe onderwijs- en beroepsproducten voor vragen die opkomen uit de praktijk en samenhangen met verbondenheidsvraagstuk. Daarin wordt onder meer voorzien met de doorontwikkeling van minor Sociale Veiligheid (2022-2023), de opbrengsten van twee promotietrajecten vanuit de Academische Werkplaats Risciojeugd en één vanuit de Erasmusuniversiteit. Ook wordt een (in company) methodiekbeschrijving bij Multiplus Zorg ontwikkeld. Verder zijn er vier spellen in de maak (één als beroepsproduct bij Social Work en drie bij de Hogeschool Rotterdam, Creative Media and Game Technologies) die moeten helpen om studenten en professionals zich beter te laten inleven in de doelgroep van het lectoraat.

In 2022 heeft het lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit opnieuw het nodige bereikt in het onderwijs en met betrekking tot de professionalisering van docenten. Ten eerste is het nog steeds goed gesteld met de zichtbaarheid binnen het onderwijs aan Hogeschool Leiden, met aanvullende aandacht voor de betrokkenheid bij Social Work (naast gastlessen in het bijzonder ook de beroepsproducten van studenten). Verder zorgt het lectoraat regelmatig voor zichtbaarheid in ZoomtIn, wat weer extra interesse van docenten oplevert en ook leidt tot gastlessen, onder meer bij Social Work en LVB en Werken in het Gedwongen Kader.

Net als vorige jaren verzorgt het lectoraat een hooggewaardeerde reeks werkcolleges binnen de minor Werken in het Jeugdveiligheidsdomein. Daarbij is het onderwijsmateriaal weer doorontwikkeld op basis van recent eigen praktijkgericht onderzoek en met nieuwe gastoptredens van belangrijke netwerkpartners en ervaringsdeskundigen (op LinkedIn 11.000 keer bekeken). In 2022 zijn daarnaast lessen gegeven op basis van onderzoeksresultaten en expertise binnen de minor Sociaal Ondernemen, minor Talentmanagement, minor Jeugdzorg en de master Jeugdzorg. Daarnaast heeft de lector gastlessen verzorgd in het curriculum van Toegepaste Psychologie bij onder meer Methoden van Onderzoek (jaar 1), Criminologie (jaar 2) en in de Duale opleiding. Ten slotte is ook bijgedragen aan gastlessen op universiteiten en andere hogescholen. Naast de lessen heeft een tiental studenten TP en SW deelgenomen aan activiteiten van het lectoraat als stagiaires en afstudeerders of voor beroepsoriëntatie en diverse vormen van begeleiding of opdrachtgeverschap. Over samenwerking met collegalector Hendrien Kaal op het thema ‘risicobeheersing en positief perspectief’ is een webinar gegeven voor onderzoekers en collega-lectoren.

Docenten zijn tevens actief betrokken geweest bij het lectoraat in 2022. Vooral met de docenten van de opleiding Toegepaste Psychologie is veel uitwisseling en worden regelmatig onderzoeksplannen en methoden van onderzoek besproken. Als docent-onderzoekers waren Merel Schippers, Ilvan Sahetapy en Yasmine Moussaid ieder voor 0.2 fte verbonden aan het lectoraat. Buiten de hogeschool heeft de lector ook nog meegewerkt aan de podcast ‘Meesterwerk’ van collega Jan Jaap Hubeek voor de Onderwijs Community.

Uitgelicht: nieuwe module De Grondhouding

De module De Grondhouding gaat enerzijds over hoe we werken aan opbouwen van relaties met de doelgroep vanuit een (gedragen) visie op verbondenheid. Anderzijds gaat het ook over hoe we als professionals sámenwerken met elkaar vanuit een soortgelijke visie , dus niet alleen in het contact tussen professional en jongere, maar ook breder binnen organisaties en binnen de keten. De module De Grondhouding is ontwikkeld door lector samen met interventiespecialist Samuel Reiziger en ondersteund door professionals van het Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden van de gemeente Den Haag. De module is opgezet voor professionals uit het sociale veiligheidsdomein die werken met huishoudens waar multiproblematiek speelt. Binnen de module bedoelen we met grondhouding de persoonlijke instelling van een professional en hoe die bepalend is voor iemands (professionele) gedrag, en in het bijzonder hoe iemand contact maakt met bijvoorbeeld cliënten, maar ook met collega’s. Zoals gezegd, gaat deze module daarmee dus niet alleen over ‘wie werkt’ in relatie tot de doelgroep, maar ook over ‘wie werkt samen’ in de verhoudingen met ketenpartners. 

Een grondhouding is deels persoonlijk: wat voor de een werkt, werkt voor een ander juist weer niet, en vice versa. Elementen van de grondhouding kunnen ook algemeen zijn: sommige aspecten zijn wel te leren, met name door ervaring op te doen (en fouten durven maken). Het doel van de module is om het bewustzijn te verhogen ten aanzien van de eigen grondhouding en het belang daarvan als je (samen)werkt met mensen. Dit betekent werken aan het vermogen om signalen op te pikken (sensitiviteit), te interpreteren en analyseren (sociale intelligentie), en daar constructief naar te handelen (sociale vaardigheid). Als professional wil je uiteindelijk je sensitiviteit en sociale intelligentie inzetten om situaties, mensen en hun onderlinge verhoudingen inlevend te begrijpen. Op basis daarvan maak je een inschatting van wat je het beste kan doen om bepaalde reacties uit te lokken of handelen te stimuleren. Met sociale vaardigheden probeert een professional als het ware te ‘levellen’ in de uitvoering: naast professional of collega ook een mens te zijn en een ander mens te zien. Zo contact te maken op een wijze die bij jou past als persoon en ook voortkomt uit je eigen ervaringen en verleden, zal bepaalde gewenste reacties ook eerder oproepen bij de ander, althans zo leert de praktijk.

Wegens het succes van deze nieuwe module als beroepsonderwijs  is deze omgezet naar masterclasses voor alle eerstejaarsstudenten Toegepaste Psychologie aan Hogeschool Leiden in 2022-2023. Daar is ook een promotiefilmpje voor gemaakt . Verder is een lesboek ontwikkeld voor de docenten  en een aparte editie voor de studenten.

Kennisontwikkeling

In 2022 heeft het lectoraat Aanpak Jeugdcriminaliteit bijgedragen aan kennisontwikkeling binnen het eigen domein door inzichten uit onderzoek te presenteren op nationale en internationale (online-)bijeenkomsten waar zowel andere onderzoekers komen als professionals uit het werkveld. Valorisatie van de onderzoekskennis vindt plaats op conferenties, zoals de jaarlijkse congressen van de Nederlandse Vereniging voor Criminologie, Eurogang en de European Society of Criminology.

Daarnaast geeft de lector regelmatig lezingen zoals op de conferenties over ‘Jonge aanwas en ondermijning’ (ZonMW), ‘De aanpak van veelplegers’ (SWP) of ‘Jeugd en excessief geweld’ (Openbaar Ministerie). De onderzoekskennis van het lectoraat is ook benut in specifieke expertmeetings of leertafels waar lokale partijen samenkomen voor bijeenkomsten over een lokale integrale aanpak (zoals bij de dag van Partners voor Jeugd over de Jeugdbescherming/Jeugdreclassering, over Straatkracht of bij het RIEC Brabant-Zeeland). Ook sloot de lector aan bij de bijeenkomst van de regionale kenniswerkplaatsen jeugd (RKJ) over ‘Aansluiten bij de leefwereld’.

Verder heeft de lector een bijdrage geleverd aan de lectorale rede van Stijn Sieckelink, lectoraat Youth Spot, Hogeschool van Amsterdam. Ook was de lector lid van de oppositie commissie bij de verdediging van het proefschrift van Margriet Lenkens over de inzet van ervaringskennis in de ondersteuning enbegeleiding van jongeren met crimineel gedrag (‘experiental peer support’).

Uiteraard zijn onderzoeksresultaten van het lectoraat, naast diverse onderzoeksrapporten, ook gepubliceerd in een aantal wetenschappelijke en vakbladen, onderzoeksrapportages en boeken. Zo is samen vanuit de Academische Werkplaats Risicojeugd meegewerkt aan een artikel over ‘Wie werkt samen’ (dat nu ter beoordeling ligt bij de redactie van Kind & Adolescent Praktijk). Daarnaast zijn inhoudelijke bijdrages geleverd aan diverse onderzoeken vanuit ministeries naar de aanpak van jeugdcriminaliteit en in het bijzonder over de aanpak van jonge aanwas. Ten slotte is voor al het werk, zoals boven al vermeld, de nodige media-aandacht geweest op radio en tv, en vooral in kranten (NRC Handelsblad, De Volkskrant, Algemeen Dagblad en Het Parool), tijdschriften (Elsevier Magazine) en vakbladen (Zorg+Welzijn) die ook collega’s en het werkveld bereikt.